مدیرالنفیسه

خطرهای برفک تلویزیون

تکنولوژی برای انسان امروزی دستاوردهای بسیاری به همراه آورد. افزایش رفاه، تولید انبوه انواع محصولات متنوع، درمان بیماری ها و ریشه کن کردن بسیاری از مشکلاتی که نسل های قبلی بشر را تهدید می کردند؛ اما این یک روی سکه است. تکنولوژی چهرۀ دیگری هم دارد که کمتر به آن اشاره می شود. دان دلیو، نویسنده کتاب “برفک” گفتنی های زیادی از روی تاریک تکنولوژی دارد.

داستان “برفک” که به انتخاب مجله تایم در فهرست صد رمان برتر انگلیسی زبان بین سال های 1923 تا 2005 قرار گرفته است، از “زندگی در زمانۀ خطرناک” می گوید. روایت پست مدرن رمان برفک از جامعۀ مدرن در کشورهای توسعه یافته و نظام سرمایه داری، زندگی خانوادگیِ جک را دست مایه قرار می دهد تا با کنکاشی در آن، انسان و معنای جهان را بار دیگر به پرسش بکشد.


دان دِلیلو نویسنده باهوشی است. داستانی که او از زندگی مدرن یک خانواده در بستر یک کشور مدرن روایت می کند، برای یک خواننده زیرک طرح شده است. هر صفحه کتاب شما را به فکر کردن تشویق می کند. سوالی که از شخصیت های داستانی پرسیده می شود، سوال از خواننده است. نقد جریان مدرن و شیوه زندگی امروزی، دغدغه امروز ماست. بحث های مطرح شده در کتاب، المان هایی بسیار ملموس برای ما هستند چرا که زندگی ما به شدت با آنها عجین شده است.


نقدِ جریانی که درونِ آن هستی بسیار متفاوت با نقد سایر پدیده هایی ست که مشمول گذر زمان شده اند و از بیرون به آن می نگریم؛ این نقدِ خودِ ماست. حضور فروشگاه های پُر از اجناس و لذت خریدهای جانانه، تلویزیون و نقشِ رسانه ها، هر روز تماشای انواع اخبار از وقوع سیل و زلزله گرفته تا تولید انبوه مدل جدید تویوتا، تولیدات شیمیایی خطرناک زیست ناپذیری که زمین و نسلهای آینده را تهدید می کنند، رواج داروهای مهندسی شده بیوشیمیایی برای درمانِ بیماری های نوظهور روانی و… حتا رشته های دانشگاهی جدید مثل هیتلر شناسی، بررسی فرهنگ عامه در رسانه ها، فرشته شناسی و…در کنار سردرگمی برای کنترل این ویژگی های تازه متولد شده در زندگی، دغدغه های همیشگی انسان هم چنان با اوست.


تولیدات انبوه انواع محصولاتی که حقیقتا به آن نیازی نداریم، سرمایه های طبیعی و حیات زمین را به خطر انداخته است. سالهاست که زنگ خطر به صدا درآمده. کنفرانس ها و اجلاس بین المللی سالانه تشکیل شده و در مورد آینده زمین بحث می کنند: “ما زمین را از گذشتگان خود به ارث نبرده ایم، بلکه آن را از آیندگان به امانت گرفته ایم.” ضرب المثلی سرخپوستی. اما هم چنان جو مادی گرایی و سرمایه داری به تولید بیشتر انواع مواد شیمیایی، زباله های سمی و…ادامه می دهد. هر ساله پروژه های پر طمطراقی برای تولید مواد شیمیایی جدیدتری تلاش می کنند در حالی که نمی دانند این مواد در آینده چه تاثیراتی بر انسان، حیوانات و محیط زندگیشان خواهد گذاشت. به این نادانی، عدم شناخت کافی از طرز استفاده تکنولوژی های جدید در زندگی را هم اضافه کنید، درون مایه کتاب دلیلو که تلاش می کند از وضعیت زندگی امروزی انسان تصویری بدست دهد.

روند داستان به این صورت است که جک استاد رشته هیتلر شناسی است که خانواده بزرگی متشکل از بچه های ازدواج های قبلی خودش و همسر کنونیش، بابِت، را سرپرستی می کند. مواجهه با شکل جدید زندگی مدرن با امکانات بالا او را در برابر تاثیراتی که انواع تکنولوژی های اخیر بر زندگی خودش و کودکانش می گذارد به فکر می اندازد. تا اینکه واقعه ای در شهر رخ می دهد و ماده شیمیاییِ سمی نشت می کند. ابری سمی بر بالای شهر پیش رَوی کرده و مردم را مجبور به فرار می کند. بر سر جک که در معرضِ ابر قرار گرفته چه می آید؟ زنش چه دارویی مصرف می کند که آن را پنهان می کند؟ همسرانِ قبلی جک که گه گاهی در داستان خود را نشان می دهند چه مسیرهای غیر معمولی چون جاسوسی یا ورود به فرقه های عجیب در زندگی خویش در پیش گرفته اند؟ پسرِ نوجوانشان که بسیار سوال می پرسد از طریق نامه نگاری با قاتلی در زندان شطرنج بازی می کند و دخترشان در مانورهای آموزشی به خوبی نقشِ قربانیان احتمالی را ایفا می کند؛ داستانِ زندگیِ مدرن یک خانواده در روزگار تکنولوژی. گزیده هایی از متن کتاب را می خوانیم:

گفتم “پسره داره بدون تلویزیون بزرگ میشه، احتمالا یه جوری بار می آد که آدم دلش می خواد باهاش حرف بزنه موری، یه جور بچه وحشی جنگلی، باهوش و باسواد ولی محروم از کُدها و پیام های عمیق تری که نوع بشر رو از باقی موجودات متمایز میکنه.”
موری گفت “تلویزیون موقعی دردسره که یادت رفته باشه چه جوری باید نگاه کنی و گوش بدی، من و دانشجوهام دایم داریم راجع به این بحث می کنیم. احساس می کنن باید علیه این رسانه بایستند، درست مثل نسل قبلی شون که علیه والدین و کشورشون ایستادن. من بهشون میگم که باید یاد بگیرن دوباره شبیه بچه ها نگاه کنن. هر محتوایی رو تو ذهنشون ریشه کَن کنن. به قول تو کُدها و پیام ها را پیدا کنن جک.” (ص59)

“من برای جواب این سوال روت حساب می کنم جک.”
“چه سوالی؟”
“تو تنها کسی هستی که اونقدر درس خونده که بتونه جوابم رو بده.”
“نگفتی چه سوالی.”
“مردم قبل از تلویزیون هم این قدر احمق بودن؟"(صفحه 262)

کتاب برفک نوشته دان دِلیو در سه فصل “امواج و تشعشع"، “واقعۀ هوای سمی” و “دایلاراما” توسط پیمان خاکسار ترجمه و به وسیله نشر چشمه منتشر شده است.

تکلیف ما و دولت در حوادث اخیر
در روزهای گذشته اعتراضات مردمی در برخی شهرهای کشور برگزار شد. تجمعات مردم ابتدا از شهر مشهد آغاز شد اما به شهرهای دیگر نیز سرایت کرد. دلیل اصلی مردم برای حضور در این تجمعات موضوعات و مسائل اقتصادی بوده است.

در واقع شعارهای مردم ابتدا دارای رنگ و بوی اقتصادی و خواست اصلی مطالبات معیشتی و حل مسائل و مشکلاتی مانند بیکاری و گرانی بود. از این رو لازم است تظاهرات اخیر را از تحرکات سیاسی که در سال های گذشته مانند 78 و 88 برگزار می شد جدا کرد. اگر چه در این تجمعات، همیشه عده ای فرصت طلب و ضد انقلاب حضور دارند که تلاش می کنند جهت شعارها را به سمت مسائل سیاسی تغییر دهند اما خواست اصلی مردم حل مشکلات اقتصادی می باشد.

نکته مهمی که درباره تجمعات اخیر باید گفت عدم رصد، پایش، پیش بینی و بی توجهی دولت به اوضاع و شرایط جامعه است. به عبارتی با وجود این که شاخص ها و آمارها که توسط سازمان های رسمی منتشر می شود در سال ها و ماه های اخیر همگی حاکی از بدتر شدن اوضاع اقتصادی داشت اما دولت دوازدهم در طول این مدت نسبت به افزایش نارضایتی های مردم کم توجه بود و درک درستی از شرایط پیش آمده نداشت. این در حالی است که از دولت تدبیر و امید این انتظار وجود داشت که حسگرهای آن بیش از پیش فعال باشد و قبل از آن که به این نقطه برسیم فکری برای کاهش مشکلات و دردهای جامعه می‌کرد.

دولتی ها نباید چون گذشته هشدارهای دلسوزانه درباره بی عملی ها و ناکارآمدی ها و مشکلات مردم را به رقبای سیاسی و انتخاباتی خود نسبت دهد و روی ترش کنند و به گزارشهای غیر واقعی دل خوش دارند. تزریق امید به جامعه با ارایه گزارش عملکردها و نشان دادن دغدغه مندی مسولان و وزرا و کم کردن فاصله آنان با مردم حاصل می شود و بس .

اما سوال مهم در حال حاضر این است که با تجمعات و اعتراضات پیش آمده چگونه باید برخورد کرد.

1- به نظر می رسد اولین و مهمترین مسئله این است که تمامی جناح ها و جریانات سیاسی صرفاً باید منافع مردم و امنیت ملی را مدنظر قرار دهند و در این وضعیت به فکر انتقام گیری های سیاسی نباشند؛ چرا که ادامه بازی و بهره برداری های سیاسی موجب می شود نه تنها هیچ کدام از جناح ها برنده این منازعه نشوند بلکه دود آن به چشم مردم برود و به نظام نیز آسیب وارد آید. فراموش نکنیم هنوز یکی دو روز از این اتفاقات نگذشته بسیاری از کانال های ضد انقلاب و مقامات آمریکایی و دیگر کشورهای غربی و عربی وارد میدان شده اند و تلاش می کنند تا به این تظاهرات سمت و سو بدهند.

2- همه باید صف آشوبگران و فرصت طلبان را از مردمی که به گرانی ها و مسایل اقتصادی معترض بودند جدا کنند. امنیت ملی و منافع ملی کشور و مردم اجازه نمی دهد گروهی فرصت طلب با موج سواری بر خواسته های گروهی از مردم به تخریب اموال عمومی و سلب آسایش شهروندان اقدام نمایند و خسارتهایی را به کشور وارد کنند که بازسازی آنها باز از جیب همین مردم خواهد بود .

3- دولت و تمامی سازمان ها می باید برای کاهش مشکلات اقتصادی گامهای جدی بردارند و طرح های ضربتی کوتاه مدت برای حل مشکلات اساسی مردم را در دستور کار قرار دهند و برنامه ها و سیاست های میان مدت و بلندمدت نیز در راستای اقتصاد مقاومتی در نظر گرفته شود. چه بسا لازم باشد دولت در بودجه 97 که در حال حاضر در دست بررسی است نگاه دقیق تری به وضعیت اقتصادی مردم داشته باشد و تغییرات لازم را با کمک مجلس در آن اعمال نماید. این تغییرات می تواند درباره موضوعات و مسائلی که در روزهای اخیر باعث ایجاد حساسیت در مردم شد انجام گیرد. از این رو موضوعات و ردیف های مرتبط با افزایش قیمت های حامل های انرژی، حذف 30 میلیون یارانه بگیر و عوارض خروج از کشور می تواند در اولویت باشد.

4- اما نکته آخری که باید درباره آن گفت حضور محدود دانشجویان در تجمعات اعتراضی می باشد. دانشجویان همیشه باید پیش قراول و سردمدار حرکت ها و جنبش های اجتماعی باشند اما نمی توانند فارغ از منافع عامه مردم حرکت کنند و نباید خود را درگیر مسائل و بازی های سیاسی و باندی کنند. در واقع انتظار این است که دانشجویان به عنوان قشر فرهیخته جامعه بازگو کننده و پیگیر تحقق مطالبات واقعی مردم و رفع مشکلات آنها باشند و مرزبندی های خود را با ضد انقلاب خارج نشین که در پی سوء استفاده از هر حرکتی می باشد حفظ کنند.

سایت الف

باز هم حضور یک دختر در ورزشگاه با لباس و آرایش پسرانه خبرساز شد و سوژه کارتون امروز محمدرضا میرشاه‌ولد در خبرورزشی

عصر عصرتنهاییست،
نگاه که کنی میبینی همه ترجیح میدهند صندلی جلوی تاکسی بنشینند،
همه تلاش میکنند آهنگهاشان را تنهایی گوش بدهند،
هیچکس دوستی را برای همیشه اش نگاه نمیدارد چون اینجور چیزها تاریخ مصرفشان گذشته،

وسیله های آشپزخانه ها نیازی به مادر ندارند و دوربینهای عکاسی نیازمند کسی نیست که بتواند بگوید سه، دو، یک..

خودت نگاه کن میبینی سلفی ها و مونوپادها چقدر خوب تنهایی را حفاظت میکنند تا مجبور نشوی از رهگذری در پارک خواهش کنی پرتره ی زیبایی از دوستیهایتان رسم کند و مجبور نشوی لبخندی از اجبار تحویلش بدهی…
چون نه دوستی هست نه رهگذری، همه ی رهگذر ها درحال چک کردن پیام هستند،

هرکدام از سرنشینان تاکسی آهنگی را به تنهایی گوش میدهند،
اگر خدایی ناکرده روزی از اجبار سوالی از کسی پرسیدی حتما بابت خدشه دار شدن حریم وسیع تنهایی اش مفصل عذر بخواه،
مراقب عزیرانمان باشیم..

چرا به خشونت‌های زبانی بی‌تفاوتیم؟ (4)

«تاکنون تحقیقاتی با محور «زبانشناسی جنسیت» در زبان فارسی کمتر انجام شده و بیشتر به کاربردهای زبانی مختلف برای جنس و جنسیت‌ تمرکز شده و کار منسجمی در این باره انجام نشده و یا مورد توجه قرار نگرفته است.» این‌ها را پردیس عامری می‌گوید و اضافه می‌کند: «مطابق دیدگاه پست مدرن، از طریق معکوس کردن پیش فرض های بنیادین، می‌توان فضا را برای پیش فرض‌هایی که قبلاً مورد توجه قرار نگرفته‌اند، آماده کرد.

پس شالوده شکنی در حقیقت، شیوه غلبه بر تحکم تاریخمند یک ایده و تفکر است که اینجا می‌توان به تسلط مردسالارانه نهان و آشکار در زبان اشاره کرد. اگر نگران تبعیض‌های اجتماعی و جنسیتی هستیم، لازم است به گفتمان عمومی دقت کنیم و موضوعات بحث انگیز و پیچیده‌ را از منظرهای گوناگون موشکافی و واکاوی کنیم تا در نهایت افراد نسبت به پیش فرض‌های خود که بصورت خواسته و ناخواسته، تحت تسلط فرهنگ مردسالارانه و ترویج «دیگربودگی» و فرودست انگاری جنسی است، مردد شوند. از آنجا که در شالوده‌شکنی زبانی، افراد مشاهده‌گر اندیشه خود هستند، بنابراین امکان ایجاد تحول در یک ایده و اندیشه و بسط و گسترش این تحول به جامعه، ایجاد می‌شود.»

کرمی هم با تأکید بر اینکه در همه دنیا فضای زردی که رسانه‌های رسمی و غیررسمی تولید می‌کنند مشکلات زبانی را ترویج می‌کنند، می‌گوید: «این رسانه‌ها می‌کوشند فضا را مردانه و زنانه کنند و از خانم‌ها خنده بگیرند اما اینکه چرا این بحث از سطح نخبگان به سطح توده‌ها نمی‌آید جای سؤال است. به عنوان مثال بخش مهمی از سینمای پرفروش ما ازهمین خشونتهای جنسی و کلامی استفاده می‌کند، به اصطلاح کارگردان‌ها، سناریونویس‌ها و طنزپردازها که انتظار داریم از طبقه نخبه جامعه باشند هم برای جذب مخاطب ازکلیشه‌های جنسی و جنسیتی استفاده می‌کنند.

یعنی من استاد دانشگاه و کارگردان، ممکن است در کلاس درس و حوزه کاری خودم این حرفها را بزنم اما در فضای فرهنگی آنها را بازتولید می‌کنم. این به این معنا است که هنوز نخبگان ما به این رهایی بخشی اعتقاد ندارند. چون من استاد دانشگاه وقتی یک طنز جنسیت‌زده می‌بینم باید به آن واکنش نشان دهم، بیانیه بدهم، نقدش کنم، برایش کمپین تشکیل دهم تا این بحثها و نقدها از سطح دانشگاه به جامعه هم برسد.»

حتماً شنیده‌اید که بعضی از آقایان روز زن، برای دوست و همکارشان کادو می‌گیرند؛ لابد تا مدت‌ها می‌شود به این شوخی خندید و دهان به دهان از این دورهمی به آن دورهمی تعریف کرد. حتماً شنیده‌اید که رفتار خیلی از راننده‌ها نسبت به یک راننده زن فرق دارد تا یک راننده هم جنس؛ به راننده مرد می‌شود راه داد، اگر اشتباهی کرد می‌شود ندید اما در مورد راننده زن قضیه فرق می‌کند.

باید حالش را گرفت، باید آخرین متلکی را که همین دیروز یاد گرفته‌ای توی صورتش داد بزنی و تکرار کنی. طوری که همه راننده‌های دور و بر بخندند؛ «برو بشین پشت ماشین لباسشویی» دیگر تکراری شده و باحال نیست. آدم باید به روز باشد. جوک باید دست اول باشد، باید خنده‌دار باشد، باید بشود از یک برنامه میلیونی تکرارش کرد؛ طوری که زنان هم غش غش بخندند.