مدیرالنفیسه

چگونگی تعامل حضرت امیر (ع) با خوارج

از خوارج در گفتار حضرت امیر (ع) با عنوان «مارقان»؛ یعنی کسانی که به سان تیری که از کمان جدا می‏شود، از دین جدا شده ‏اند، یاد شده است. 

ظهور خوارج را باید یکی از تلخ‏ترین رخدادهای دوران حکومت حضرت امیر(ع) یاد کرد؛ زیرا گروهی از یاران امام که تا پیش از پدید آمدن ماجرای حکمیت در جنگ صفین، در کنار امام با دشمنان ایشان می‏جنگیدند، اینک در پی فریب‏کاری معاویه و عمروعاص و در نتیجه ساده ‏اندیشی و کوتاه فکری، در صف دشمان امام در آمده و در کمال ناباوری جنگ نهروان را بر آن حضرت تحمیل کردند و سرانجام آن حضرت به دست یکی از آنان؛ یعنی ابن ملجم در سحرگاه نوزدهم ماه مبارک رمضان در سال چهلم هجری ضربت خورده و به شهادت رسید.

حضرت امیر(ع) در گفتاری خوارج را مورد خطاب قرار داده و آنان را به خاطر تحمیل حکمیت بر امام و آن گاه بر خطا انگاشتن آن حضرت به خاطر پذیرش نتیجه حکمیت، مورد نکوهش قرار داده است.  

امام به آنان فرمود آیا به شما نگفتم که فریب قرآن بر نیزه زدن شامیان را نخورید و به جنگ و جهاد با‌ آنان ادامه دهید: « آيا آن گاه كه از روى حيله ‏گرى و فريب و مكر و نيرنگ قرآن ها را برافراشتند، شما نگفتيد، كه اينان برادران و همكي شان ما هستند كه به كتاب خدا پناه برده‏ اند و از ما مى‏خواهند كه خطاهاى گذشته آنها را ببخشاييم و مصلحت آن است كه از آنان بپذيريم و اندوه از دلشان بزداييم من به شما گفتم، كه اين كارى است كه بيرونش ايمان است و درونش تجاوز و ستم. آغازش رحمت و مهربانى است و پايانش پشيمانى. شما در كار خود ثابت بمانيد و از همين راه، كه تاكنون مى‏رفته‏ايد، برويد. دندان به هم بفشاريد، به ميدان جهاد بتازيد.» 

اما دریغ که خوارج فریب نیرنگ شامیان را خورده و چنان کار را بر حضرت امیر(ع) سخت گرفته و ایشان را محاصره کردند، که امام ناچار شد مالک اشتر را در حالی که به نزدیک خیمه و خرگاه معاویه رسیده بود، به بازگشت فرمان دهد. 

خوارج در پی جهالت و لجاجت بی حد و اندازه خود، پس از تحمیل حکمیت بر امام، با پیشنهاد آن حضرت مبنی بر معرفی مالک اشتر یا عبد الله بن عباس به عنوان حکَم از سوی امام به مخالفت پرداختند و تنها بر حکَم بودن ابوموسی اشعری پای فشردند.

در نتیجه چنین لجاجت جاهلانه و حماقت ابوموسی اشعری، معاویه بر خلافت تثبیت شد و آن گاه که خوارج از نتیجه رفتار نابخردانه خود آگاهی یافتند، با نامشروع دانستن اصل حکمیت و حکومت، حضرت امیر (ع) را به خاطر پذیرش حکمیت، بدعت‏گزار، کافر و مستحق کیفر معرفی کردند!   

خوارج بارها در حضور امام و گاه در پای منبر ایشان، با تفسیری ناروا و با استناد به آیه شریفه، شعار «لا حکم الا لله» سر می‏دادند؛ مراد آنان از این شعار آن بود که به مردم القاء کنند که حکومت امام فاقد مشروعیت است که اطاعت و همراهی با آن روا نیست. 

در برابر چنین حرکت تبلیغاتی گسترده و خطرناک که می‏توانست عده زیادی را درباره حقانیت حکومت حضرت امیر(ع) به تردید اندازد، امام بی آن که برای خوارج مزاحمت ایجاد کند و آنان را به خاطر چنین رفتار سیاسی مخالفانه، مجازات کند و به زندان افکند، تنها به نقد این تفکر پرداخت و با روشن‏گری حکیمانه، سستی و نادرستی آن را اثبات می‏کرد. 

سخن امام در این باره چنین است: «سخن حقّى است كه به آن باطلى خواسته شده. آرى، حكم جز از آن خدا نيست، ولى اينان مى‏گويند كه امارت و حكومت ويژه، خداوند است و بس، و حال آنكه، مردم را امير و فرمانروايى بايد، خواه نيكوكار و خواه بدكار، كه مؤمن در سايه حكومت او به كار خود پردازد و كافر از زندگى خود تمتّع گيرد. تا زمان هر يك به سر آيد و حق بيت المال مسلمانان گرد آورده شود و با دشمن پيكار كنند.»    

رفتار اهانت آمیز خوارج تا آن جا پیش رفت که یکی از آنان پس از شنیدن رهنمون امام درباره شیوه برخورد با هیجان شهوت در پی دیدن زنانِ زیبارو، چنین گفت: «قَاتَلَهُ اللَّهُ كَافِراً مَا أَفْقَهَهُ؛ خدا اين كافر را بكشد چه نيك مى‏فهمد.» 

در این هنگام یاران امام از جا برخاستند تا او را به قتل برسانند، اما امام فرمود: «رُوَیداً إِنَّمَا هُوَ سَبٌّ بِسَبٍّ أَوْ عَفْوٌ عَنْ ذَنْبٍ؛ آرام گيريد. دشنام را پاداش دشنام است يا بخشيدن گناه.»‏ 

بزرگواری، بزرگ منشی و اخلاق الهی حضرت امیر(ع) را از همین رفتارهایی که گاه به نظر کوچک می‎نماید، می‏توان دریافت. 

بدون تردید سخن آن مرد خارجی سراپا اهانت و ناسزا بود؛ زیرا امام را کافری معرفی کرد که سزاوار کشتن به دست خداوند است! اما امام در برابر خشم یاران خود، آنان را به رفتاری برابر؛ یعنی دشنام در برابر دشنام که از آن به رفتار عادلانه می‏توان یاد کرد، یا رفتاری برتر؛ یعنی عفو و گذشت که به آن می‏توان رفتار محسنانه نام گذاشت، دعوت کرد.

به ‏رغم همه رفتارهای ناصواب و آزار دهنده خوارج، تا زمانی که آنان دست به سلاح نبرده و خون مسلمانی را نریختند، حضرت امیر(ع) با آنان از در جنگ درنیامد؛ چنان که در جایی دیگر، امام پس از شنیدن شعار خوارج «لا حکم الا لله»، چنین فرمود: «تا وقتى با ما هستید از سه حق برخوردارید: نخست آن که از ورود شما به مساجد جلوگیرى نمى‏کنیم و دوم آن که حقوق‏تان را از بیت المال قطع نمى‏کنیم و سوم آن که تا آغاز به جنگ نکنید با شما نبرد نخواهیم کرد.» 

آیت الله علی نصیری، رئیس مؤسسه معارف وحی و خرد

سیرت و صورت مهدی(ع) و یارانش
 

مهدی (علیه‌السلام) (متولد ۱۵ شعبان ۲۵۵ یا ۲۵۶ ه.ق)، فرزند امام حسن عسکری (علیه‌السلام) و دوازدهمین و آخرین امام شیعیان است. نام و کنیه‌اش هم‌نام پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و مشهورترین لقب آن حضرت، مهدی می‌باشد.

آن حضرت بعد از شهادت پدرشان، به دلایلی دارای دو غیبت صغری و کبری می‌باشد. غیبت صغری ۶۹ سال به طول انجامید و در این مدت به واسطه نواب اربعه با مردم در ارتباط بودند و غیبت کبری از سال ۳۲۹ قمری شروع شده و تا امروز ادامه دارد. طبق احادیت وارده از آن حضرت، در زمان غیبت کبری مردم باید در مسائل خود به فقهای عصر خویش رجوع کنند.

در روایات معتبر شیعه برای ظهور ایشان در آخر الزمان، نشانه‌ها و علائم حتمی و علائم غیر حتمی و شرائط خاص ذکر شده. 

نام مبارک امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) هم‌نام پیامبر اکرم و کنیه ایشان هم‌کنیه پیامبر (ابوالقاسم) و ملقب به مهدی آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) می‌باشد. ولی از خطاب قرار دادن ایشان با نام اصلی تا قبل از ظهور مبارکشان نهی شده است.

وجود مقدس ایشان دارای القاب فراوان می‌باشد که اباصالح، قائم آل محمد، مهدی آل محمد، حجة الله، ولی الله، بقیة الله، امام منتظَر، صاحب الزمان و امام زمان از مشهورترین آن‌هاست.
مهدی، لقب مشهور امام زمان (علیه‌السلام) است.

محمد بن عجلان از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است: … و قائم را از آن‌رو مهدی گفته‌اند که مردم را به آیینی که از دست داده‌اند، هدایت می‌کند…. 
 اما آنچه بیشتر در روایات آمده، همان معنای نخست است.

امام باقر (علیه‌السلام) در این‌باره فرمود: 
 «به درستی که مهدی نامیده شد به سبب این‌که به امر مخفی هدایت می‌شود. او تورات و سایر کتاب‌های الهی را از غاری در انطاکیه بیرون خواهد آورد». 

امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نیز هنگامی که پرسیدند: چرا مهدی، مهدی نامیده شده است؟ فرمود: «لانّه یهدی الی کلّ امر خفی؛ به دلیل این‌که به تمام امور پنهان هدایت می‌شود. 

مشخصات امام زمان

در روایات معتبر شیعه برای ظهور آن حضرت در آخر الزمان، نشانه‌ها و علائم حتمی و غیر حتمی و شرائط خاص ذکر شده که هر کدام دارای حکمت مخصوص می‌باشند.

هم‌چنین در منابع معتبر شیعه و سنی –با اختلافاتی در شخصی و نوعی دانستن مهدی آخر الزمان- برای وقایع بعد از ظهور نیز مطالبی ذکر شده است.

فقهاء شیعه از تطبیق آن وجود مقدس با هر فردی به شدت منع کرده و دستور به تکذیب مدعیان دروغین مهدویت داده‌اند.

رفتار و سیرت حضرت مهدی

چون سیرت حضرت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌تواند سرمشق و نمونه خوبی برای ما باشد، درباره هر یک از آن‌ها به اختصار توضیح می‌دهیم.

سیرت دینی

حضرت مهدی در برابر جلال خداوند بسیار خاشع و فروتن است. هم‌چون عقاب، بال خویش فرو می‌گشاید، سر به زیر می‌اندازد و از اوج آسمان فرو می‌آید. بدین‌سان، خدا و عظمت خدا در وجودش متجلی بوده، و همه هستی او را در خود فرو برده است. 

 سیرت خلقی
حضرت مهدی صاحب حشمت، سکینه و وقار است، جامه‌هایی درشتناک و خشن می‌پوشد، نان جو می‌خورد و علم و حلم او از همه مردمان بیشتر است، هم‌نام پیامبر است و خَلق و خُلق محمدی دارد. در جهان با مشعل فروزان هدایت، سیر کرده و مانند صالحان زیست می‌کند.

سیرت عملی
حضرت مهدی بخشنده است، به‌ گونه‌ای که بی‌دریغ، اموال به این و آن می‌دهد. با عمال و کارگزاران و مأموران دولت خویش بسیار سخت‌گیر و با ناتوانان و مستمندان، بسیار دل‌رحم و مهربان است. در رفتار، چنان است که گویی با دست خود، کره و عسل به دهان مسکینان می‌گذارد. 
 با آمدنش کینه از دل‌ها می‌رود و همه‌جا را آسایش و امنیت فرا می‌گیرد. و «می‌نهد میزان عدل را در بین مردم، پس احدی به احدی ظلم نکند». 

 سیرت انقلابی
حضرت مهدی حق هر حق‌داری را باز پس گرفته و به او می‌دهد، حتی اگر حق، زیر دندان انسان متجاوز و غاصب باشد از آن بیرون کشیده و به صاحب حق باز می‌گرداند. 
 در راه اجرای حکم خدا و استقرار دین خدا، به سخن کسی گوش نداده و نکوهش احدی را نمی‌شنود. 

سیرت سیاسی
به‌هنگام حکومت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، حکومت جبّاران و مستکبران و نفوذ سیاسی منافقان و خائنان نابود شده، شهر مکه، قبله مسلمین و مرکز حرکت انقلابی حضرت مهدی می‌شود. نخستین افراد با قیام او در مکه گرد هم آمده، به‌ او می‌پیوندند. 

سیرت تربیتی
در روزگار آن حضرت، قدرت عقلی توده‌ها تمرکز یافته و مهدی به تأیید الهی، مردمان را به کمال می‌رساند و در همگان فرزانگی پدید می‌آورد. 

چون مهدی قیام کند زمینی نمی‌ماند، مگر این‌که در آن‌جا گلبانگ محمدیِ: أشْهَدُ أنْ لاإلهَ‌إلّااللّه وَ أشهدُ أنَّ محمداً رسولُ الله، بلند می‌شود. 

سیرت اجتماعی
عدالت مهدی چنان است که در حکومت او بر هیچ کس و هیچ چیز، هیچ‌گونه ستمی روا داشته نمی‌شود. نخستین نشانه عدل او سخنان سخنگویان حکومت اوست که در مکه فریاد می‌زنند: «هر کس نماز فریضه خویش را در کنار حجر الاسود و محل طواف خوانده است و اکنون می‌خواهد نماز نافله بخواند، به کناری رود، تا حق کسی پایمال نگردد و هر کس می‌خواهد نماز فریضه بخواند بیاید و بخواند.» 

هیچ جای زمین باقی نمی‌ماند، مگر آن‌که از برکت عدل و احسان او فیض می‌برد و زنده می‌شود، حتی جانوران و گیاهان نیز از این برکت و عدالت بهره‌مند می‌شوند. و «عدالت او درون خانه‌ها خواهد رفت مانند این که سرما و گرما داخل آن می‌شود.»

سیرت مالی
همه اموال جهان در نزد مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) گرد می‌آید، آن‌چه در دل زمین است و آن‌چه بر روی زمین است. آن‌گاه مهدی به مردم می‌گوید: «بیایید! و این اموال را بگیرید! این‌ها همان چیزهایی است که برای به دست آوردن آن‌ها، قطع رَحِم کردید و خویشان خود را رنجاندید، خون‌های به ناحق ریختید و مرتکب گناهان شدید. بیایید و بگیرید! سپس دست عطا می‌گشاید، چنان‌که تا آن روز، کسی آن‌چنان بخششی در اموال نکرده باشد». 
سیرت اصلاحی
حضرت مهدی فریادرسی است که از جانب خداوند آمده تا به فریاد مردم برسد. در روزگار او، همگان در رفاه و آسایش به نعمتی بی‌مانند دست می‌یابند، حتی چهارپایان نیز فراوان شده و با دیگر جانوران با خوشی و آسودگی زندگی می‌کنند، گیاهان بسیار می‌رویند و آب نهرها فراوان شده و گنج‌ها، دفینه‌ها و دیگر معادن زمین استخراج می‌شود.

آتش فتنه‌ها و آشوب‌ها خاموش شده و جنگ و شبیخون و غارتگری از میان می‌رود. در جهان ویرانه‌ای باقی نمی‌ماند، مگر آن که مهدی آن‌جا را آباد می‌سازد. 

سیرت قضایی

در حکومت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) احکام و قضاوت‌ها کاملاً عادلانه بوده و سرسوزنی ظلم و بیداد به کسی نشده و هیچ رنج و محنتی بر دلی نمی‌نشیند. حضرت مهدی بر طبق احکام خالص دینی (بدون توجه به آرا و افکار دیگران) حکم و حکومت می‌کند، میزان عدل را در میان مردم می‌نهد و بدین‌گونه، هیچ کس نمی‌تواند به دیگری ستم کند. 

شیخ مفید می‌گوید: چون قائم آل محمد قیام کند، مانند حضرت داود (علیه‌السلام) بر حسب باطن، بی‌هیچ نیازی به شاهد، حکم و قضاوت می‌کند، خداوند حکم را به او الهام کرده و او بر طبق الهام الهی حکم می‌راند. حضرت مهدی نقشه‌های پنهان هر گروه را می‌داند و به آن‌ها می‌گوید: مهدی دوست و دشمن خود را با نگاه می‌شناسد.

خصوصیات یاران

در روایات، ویژگی‌های زیادی برای یاران آن حضرت شمرده شده که برخی مربوط به ویژگی‌ها و صفات ظاهری و جسمانی است و برخی دیگر مربوط به خصایل اخلاقی و روحی.

خصایص روحی

شاید بتوان گفت: که مهم‌ترین ویژگی یاران امام (علیه‌السلام) این است که آن‌ها مصداق کامل «اولیاء الله» (دوستان خدا) هستند. در قرآن کریم می‌فرماید:
«ألا إنَّ اَوْلیاءَ اللّهِ لا خَوْفٌ عَلَیهم وَ لا هُمْ یحزنون؛ 
 آگاه باشید که بر دوستان خدا بیمی نیست و غمگین نمی‌شوند.» این‌که کسی از هیچ چیز ترسی به دل راه ندهد و اندوهگین نشود تنها زمانی امکان‌پذیر است که جز خدا نبیند و جز به او نیندیشد. این اوج کمال آدمی و بالاترین مرتبه‌ای است که یک انسان می‌تواند بدان دست یابد.
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «خوشا به حال شیعیان قائم که در زمان غیبتش منتظر ظهور او و فرمان‌بردارش هستند، آنان اولیای خدا هستند، همان‌ها که نه ترس آن‌ها را فرا می‌گیرد و نه اندوهگین می‌شوند.» 

یاران قائم هم‌چنان‌ که در بالاترین درجه تقوا و پرهیزکاری قرار دارند، از نظر کمال علمی نیز در بالاترین درجه قرار گرفته و از جام حکمت الهی و معرفت دینی، چنان‌که باید، سیراب شده‌اند. حضرت علی (علیه‌السلام) در این‌باره می‌فرماید: «…پس گروهی در آن فتنه‌ها صیقلی می‌شوند، مانند صیقل دادن آهنگر شمشیر را، دیده‌های آن‌ها به نور قرآن جلا داده و تفسیر در گوش‌هایشان جا گرفته‌شود. در شب، جام حکمت را به آن‌ها بنوشانند بعد از این که در بامداد هم نوشیده باشند.» 

خلاصه این‌که یاران قائم در چنان مرتبه‌ای از زهد و تقوا و علم و معرفت قرار دارند که همه کائنات در برابر آن‌ها سرِ تسلیم فرود می‌آورند و زمین و آسمان به وجود آن‌ها افتخار می‌کند. امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرماید: «گویی که یاران قائم را می‌بینم که شرق و غرب (جهان را) در نور دیده‌اند. همه ‌چیز در برابر آن‌ها سرِ تسلیم فرود می‌آورد حتی درندگان زمین و آسمان به دنبال خشنود ساختن آن‌ها هستند. قطعه‌ای از زمین به قطعه دیگر مباهات کرده و می‌گوید: امروز مردی از یاران قائم از من گذر کرده است.» 

 تعداد یاران

قول مشهور این است که تعداد یاران امام عصر ۳۱۳ نفر هستند که در روایت‌های متعددی به آن اشاره شده است. در روایتی «مفضل بن عمر» از امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل کرده است: «مثل این است که قائم (علیه‌السلام) را بر منبر مسجد کوفه می‌بینیم، در حالی که ۳۱۳ مرد، به عدد اهل بدر گرد او را گرفته‌اند. آن‌ها مردان جنگاور و حاکمان خدا در زمین او و بر خلق اویند.» 

با توجه به روایت دیگر به این نتیجه می‌رسیم که یاران آن حضرت منحصر به تعداد یاد شده نبوده و این تعداد کسانی هستند که از آغاز حرکت حضرت مهدی ایشان را همراهی می‌کنند، اما به تدریج بر این تعداد افزوده می‌شود. البته ناگفته نماند که این ۳۱۳ نفر به دلیل خصایل برجسته‌ای که دارند نقش فرماندهی و رهبری را در لشکر آن حضرت به عهده دارند. 

در روایتی ابوبصیر از امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل کرده است: «قائم از مکه خارج نمی‌شود، مگر زمانی که تعداد کسانی که به گرد او جمع‌ آمده‌اند، تکمیل شود. پرسیدم: این تعداد چند نفر است؟ آن حضرت فرمود: دو هزار نفر، جبرئیل در سمت راست او و میکائیل در سمت چب او حرکت می‌کند و ….»

خصوصیت جامعه موعود
 
حکومت جهانی موعود را از دو منظر می‌توان مطالعه کرد:
۱) به عنوان آرمانی دور دست که باید در انتظار تحقق آن باشیم، که در آن صورت، هیچ تأثیری در واقعیت‌های موجود جامعه ندارد.
۲) به عنوان الگویی واقعی برای سامان‌بخشی به وضع موجود و هدف معینی که توان جهت‌بخشی به حرکت‌های اجتماعی ما را دارد، اگرچه تحقق کامل آن در زمان حضرت بقیةالله صورت می‌گیرد.
البته ما نباید همه مشخصه‌های بیان شده در مورد حکومت مهدی (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را فقط ترسیم‌کننده وضعیت آینده جهان بدانیم، بلکه باید این فرهنگ را در تمام عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، جامعه خود پیاده کنیم و این نوعی الگوپذیری از قیام عدالت‌گستر است. برای دست‌یابی به این مهم به برخی ویژگی‌هایی که در روایات برای حکومت جهانی امام غایب شمرده شده است، اشاره می‌کنیم.

 ساده‌زیستی کارگزاران حکومت
عنایت به بعضی از روایات، تصویر بسیار روشنی از شیوه زندگی حکمران سراسر عالم به ما می‌دهد.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «به چه ملاک درباره خروج قائم تعجیل می‌طلبید؟ به خدا سوگند، او جامه درشت می‌پوشد و خوراک خشک و ناگوار می‌خورد.» 

اصولاً پذیرفتن مسئولیت حکومت مردم تعهد مضاعفی را بر عهده پذیرنده این مسئولیت می‌آورد و او را ناچار می‌سازد که زندگانی خویش را با ضعیف‌ترین طبقات اجتماع هماهنگ سازد تا درد آن‌ها را با تمام وجود احساس کرده و همت خویش را صرف بهبود آلام آن‌ها کند. روایت زیر، رسالت سنگین پیشوایان و کارگزاران جامعه عدل اسلامی را به خوبی بیان‌ می‌کند:
«روزی یکی از یاران امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) عرض کرد: ای امیرمؤمنان! چرا باید تو در این پوشاک زبر تن آزار باشی و خوراک ساده میل کنی؟ فرمود:
خدا بر پیشوایان دادگر واجب فرموده خود را با مردم ناتوان برابر نهند تا مستمندی، تنگدست را به هیجان نیاورد و به طغیان وا ندارد.» 

 قاطعیت با کارگزاران
یکی از ویژگی‌های مهم دولت جهانی امام مهدی سخت‌گیری و قاطعیت درباره کارگزاران، مجریان امور و برخورد شدید با متخلفان است. در روایت زیر درباره قاطعیت و سازش‌ناپذیری حضرت ولی عصر در مقابل کارگزاران و ملاطفت و مهربانی آن حضرت با بیچارگان و مستمندان چنین آمده است: «امام مهدی (علیه‌السلام) بخشنده است، او درباره عمال، کارگزاران و مأموران دولت‌خویش بسیار سخت‌گیر است و با ناتوانان و مستمندان بسیار دل‌رحم و مهربان.»

تأمین رفاه اقتصادی مردم
در زمان حکومت امام مهدی، رفاه اقتصادی و آسایش معیشتی بر تمام بخش‌ها و زوایای زندگی بشر پرتو می‌افکند و انسان‌ها آسوده‌خاطر از مشکلات روزمره می‌توانند به سازندگی معنوی خود بپردازند. امام علی (علیه‌السلام) در این‌باره می‌فرماید: «بدانید اگر شما از طلوع‌کننده شرق امام مهدی پیروی کنید، شما را به آیین پیامبر در آورد … تا از رنج طلب و ظلم (در راه دست‌یابی به امور زندگی) آسوده شوید و بار سنگین (زندگی) را از شانه‌هایتان بر زمین نهید.» 

 گسترش عدالت و مساوات
عدالت مهدی آن‌چنان فراگیر و گسترده است که حتی به درون خانه‌ها نیز نفوذ کرده و روابط خصوصی افراد خانواده را تحت تأثیر قرار می‌دهد، کاری که از عهده هیچ نظام حقوقی برنمی‌آید. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «به (خدا) سوگند مهدی عدالتش را تا آخرین زوایای خانه‌های مردم وارد می‌کند، هم‌چنان‌ که سرما و گرما وارد خانه ما می‌شود.» 

در روایت دیگر از امام باقر (علیه‌السلام) درباره شمول عدالت صاحب الزمان آمده است: «امام قائم (اموال را) برابر تقسیم می‌کند و میان مردم نیکوکار و بدکار به عدالت رفتار می‌نماید.» 

منبع ویکی فقه

پرچمدار تبیین
 

قابل کتمان نیست که پس از سقوط سوریه و فتح دمشق به دست تحریر الشام آن هم در یک زمان کوتاه، روزهای پر ابهام و به قولی اندوهناکی را سپری می‌کردیم. قطع ارتباط با خط مقدم جبهه مقاومت علیه رژیم اشغالگر از یک‌سو و دلهره و دغدغه تعرض به حرمین شریف از سوی دیگر، این سوال بزرگ را در ذهن می‌پروراند که چه شده که دست حمایتگر ام‌القرای اسلام و تشیع و مقاومت از سر محور میانی مقاومت کوتاه شده و ما یک‌باره تسلط بر سوریه را از دست داده‌ایم؟

آیا خون هزاران شهید مدافع حرم و جانفشانی‌های رزمندگان این راه مقدس، در بده بستان‌های غبارآلود سیاسی خاورمیانه و غرب آسیا معامله و پایمال شد؟! و همه این پرسش‌ها را بگذارید در کنار همه زخم زبان‌های این روزهای خناسان و دشمنان مردم ایران. 

و اما امروز …

رهبری عزیز انقلاب، برخلاف سخنرانی‌های پیشین، بی‌مقدمه به سراغ اصل موضوع رفتند: "من امروز قصد تحلیل شرایط را ندارم، تحلیل را دیگران انجام خواهند داد. امروز به تبیین و تفسیر اتفاقات خواهم پرداخت.”

حسینیه امام خمینی(ره) سرا پا گوش شده بود تا امام المسلمین هاله ابهام را بشوید و برای فرزندانش واقعیت ماجرا بگوید. و گفت. مثل همیشه همانند پدری صادق و دلسوز و مقتدر. از تلاش ایران و اقداماتش تا گوش ناشنوای دولت سوریه در قبال نهیب اطلاعاتی ایران و بی‌عرضگی و بزدلی ارتش سوریه. 
از دست پشت پرده امریکا و رژیم غاصب تا خیانت ترکیه به جبهه مقاومت!
از حمایت سوریه از ایران در دوران دفاع مقدس و جبران آن حمایت توسط ما در جنگ سوریه.
و هر جمله نور و تسکینی بود بر دل پر درد ما…!

و حالا زمان فرو ریختن بت یاس و نا امیدی بود: "آن تحلیلگر نادانِ بی‌خبر از معنای مقاومت، خیال می‌کند مقاومت که ضعیف شد، ایران اسلامی هم ضعیف خواهد شد! و من عرض می‌کنم به حول و قوه الهی، باذن الله تعالی، ایرانِ قوی مقتدر است و مقتدرتر هم خواهد شد!”

و صدای تکبیر از جان برخواسته حسینه، به مثابه جانی دوباره بود بر دل‌های بی‌ زخم دیده و بی‌قرار مقاومت. و ادامه دادند که: “جمهوری اسلامی در هیچ مشکلی در طول دوران انقلاب، یک لحظه دچار انفعال نشد. در موفقیت‌ها غرور، سم است و در ناکامی‌ها انفعال زهر".

به اواخر جلسه نزدیک می‌شویم، چهره‌های فرو رفته، حالا شاداب و پر امید شده بود و امیدوار. 

و آقا در انتها گفتند: “قطعا جوانان غیور سوری به پا خواهند خاست و پیروز خواهند شد؛ مثل جوانان عراق که آمریکایی‌ها را بیرون کردند.”

وحید ایمانی

🌹🌹 25 آبان ماه 1361 روز حماسه اصفهان ، اصفهانی ها 370 شهید عملیات محرم را بر دوش خود تا گلستان شهدا بدرقه کردند.

♦️ سخنان تاریخی امام خمینی (ره) به مناسبت تشییع 370 شهید دراصفهان: در کجای دنیا جایی را مثل اصفهان پیدا می کنید که چند روز پیش 370 شهیدش را تشییع کردند. همین ملت شهید داده همچنان بر خدمت خود به اسلام ادامه می دهند.
📚 صحیفه نور، جلد 17، سخنرانى3/9/61

♦️ بخشی از سخنان امام خامنه ای در سالروز 25 آبان در جمع مردم اصفهان: من لازم میدانم در همین زمینه (مناقب اصفهان ،مردم اصفهان) چند جمله ای عرض کنم، اینها شناسنامه این مردم مومن وغیرتمند و ایستاده پای کار به حساب می آید. مردم اصفهان در یک روز سی صد وهفتاد شهید را تشیع کردند، خم به ابرو نیاوردند، بماند که همان روز اعزام به جبهه داشتند پشتیبانی داشتند و حرکت کردند.

🌹🌹 25 آبان ماه 1361 روز حماسه اصفهان ، اصفهانی ها 370 شهید عملیات محرم را بر دوش خود تا گلستان شهدا بدرقه کردند.

♦️ سخنان تاریخی امام خمینی (ره) به مناسبت تشییع 370 شهید دراصفهان: در کجای دنیا جایی را مثل اصفهان پیدا می کنید که چند روز پیش 370 شهیدش را تشییع کردند. همین ملت شهید داده همچنان بر خدمت خود به اسلام ادامه می دهند.
📚 صحیفه نور، جلد 17، سخنرانى3/9/61

♦️ بخشی از سخنان امام خامنه ای در سالروز 25 آبان در جمع مردم اصفهان: من لازم میدانم در همین زمینه (مناقب اصفهان ،مردم اصفهان) چند جمله ای عرض کنم، اینها شناسنامه این مردم مومن وغیرتمند و ایستاده پای کار به حساب می آید. مردم اصفهان در یک روز سی صد وهفتاد شهید را تشیع کردند، خم به ابرو نیاوردند، بماند که همان روز اعزام به جبهه داشتند پشتیبانی داشتند و حرکت کردند.

سه امام جمعه شهید تبریز و راز جاودانگی آن‌ها
                                              

یادبود سه امام جمعه شهید تبریز و ایثار و فداکاری‌های آنها

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، سه امام جمعه شهید تبریز، نمادهای فداکاری و استقامت در برابر ظلم بودند. آن‌ها با ایثار جان خود در راه آزادی و عدالت، به تاریخ انقلاب اسلامی ایران جان بخشیدند و یادشان همواره در دل مردم زنده خواهد ماند.

شهر تبریز، با تاریخ پربار و فرهنگ غنی خود، همواره یکی از کانون‌های مهم علمی، فرهنگی و مذهبی در ایران بوده است. در تاریخ معاصر این شهر سه امام جمعه شهید، یعنی سید محمدعلی قاضی طباطبایی، میر اسدالله مدنی دهخوارقانی و آیت‌الله سید محمدعلی آل هاشم، با ایثار و فداکاری‌های خود، نقش مهمی در مبارزات انقلاب اسلامی و گسترش معارف دینی ایفا کردند. زندگی و سیره این بزرگواران، همواره به عنوان نماد مقاومت و استقامت در برابر ظلم و فساد در یادها خواهد ماند.

سید محمدعلی قاضی طباطبایی

سید محمدعلی قاضی طباطبایی در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی در تبریز متولد شد. از دوران کودکی به تحصیل علوم دینی علاقه‌مند بود و به زودی به یکی از طلاب فعال در حوزه‌های علمیه تبدیل شد. او برای ادامه تحصیلات خود به حوزه علمیه قم رفت و تحت تعلیم اساتید برجسته‌ای همچون امام خمینی (ره) و آیت‌الله بروجردی قرار گرفت.

آیت‌الله قاضی طباطبایی از روزهای شروع نارضایتی مردم نسبت به رژیم پهلوی، به عنوان یک روحانی انقلابی و آگاه در صف مقدم مبارزه قرار گرفت.

او با تبیین معارف اسلامی و انتقاد از فساد حکومت، مردم را به قیام علیه ظلم دعوت می‌کرد. سخنرانی‌های او در مساجد و تجمعات، همواره مورد توجه و استقبال قرار می‌گرفت و به گسترش آگاهی عمومی کمک می‌کرد.

شهادت

آیت‌الله قاضی در تاریخ ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، در روز پیروزی انقلاب اسلامی، به دست نیروهای رژیم شاه به شهادت رسید. این اتفاق، نه تنها در تبریز بلکه در تمام ایران، یادآور فداکاری و استقامت در برابر ظلم بود.

شهادت او، به عنوان یک نماد از ایثار و فداکاری روحانیون، در تاریخ انقلاب اسلامی به ثبت رسید و یادش همواره در دل مردم زنده خواهد ماند.

میر اسدالله مدنی دهخوارقانی

شهید دیگر تبریز که امامت جمعه این شهر را بر عهده داشت، میر اسدالله مدنی دهخوارقانی است که در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او از جوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت و به زودی به عنوان یکی از روحانیون تاثیرگذار شناخته شد.

این امام جمعه پرکار در حوزه علمیه قم، به تحصیل ادامه داد و در کنار تحصیلات، به فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی نیز مشغول بود.

ویژگی دیگر آیت‌الله مدنی این بود که به عنوان یک شخصیت فعال در مبارزات انقلاب اسلامی، در تظاهرات و اعتراضات شرکت داشت و با حضور در مساجد و محافل عمومی، به تبیین آرمان‌های انقلاب و تشویق مردم به قیام علیه رژیم پرداخت. او با تأکید بر وحدت اسلامی و همکاری همه اقشار جامعه، به عنوان یک پیشرو در ایجاد همبستگی میان مردم شناخته می‌شد.

شهادت

آیت‌الله مدنی دهخوارقانی در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۵۹ به دست گروه‌های معاند و تروریستی به شهادت رسید. این شهادت نه تنها باعث تأسف و تأثر در جامعه اسلامی شد، بلکه یادآور ضرورت ادامه راه او و دیگر شهیدان انقلاب اسلامی بود. میراث او، همواره به عنوان نمادی از فداکاری و استقامت در برابر ظلم باقی خواهد ماند.

آیت‌الله آل هاشم

آیت‌الله سید محمدعلی آل هاشم که به همراه شهید خدمت، آیت الله رئیسی، به شهادت رسید، در سال ۱۳۳۱ هجری شمسی در تبریز به دنیا آمد.

او از نوجوانی به تحصیل علوم دینی پرداخت و به زودی به عنوان یک روحانی متعهد و انقلابی شناخته شد. آیت‌الله آل هاشم به حوزه علمیه قم رفت و از محضر اساتید بزرگی همچون امام خمینی (ره) بهره‌مند شد.

در دوران پیش از انقلاب اسلامی، آیت‌الله آل هاشم با حضور در تظاهرات‌ها و اعتراضات، نقش مهمی در بیداری مردم و تشویق آنان به مبارزه با رژیم شاه داشت. او با برگزاری جلسات سخنرانی و توزیع اعلامیه‌های انقلابی، به تقویت روحیه مقاومت در میان مردم پرداخت.

پس از پیروزی انقلاب، به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد و در این سمت، به ترویج معارف اسلامی و وحدت بین اقوام و مذاهب تاکید داشت.

شهادت

آیت‌الله آل هاشم در تاریخ 30 اردیبهشت 1403 به همراه آیت‌الله رییسی، رییس‌جمهور کشورمان، به شهادت رسید. این واقعه، ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه اسلامی و به ویژه مردم تبریز بود و یادآور این حقیقت بود که روحانیت همواره در خط مقدم مبارزه برای عدالت و آزادی قرار دارد.

سیره و آموزه‌ها

زندگی و سیره این سه امام جمعه شهید، نمایانگر روحیه فداکاری و ایثار در راه دین و ملت است. آن‌ها با تکیه بر اصول اسلامی و اخلاقی، نه تنها در زمان خود بلکه برای نسل‌های آینده نیز الگو و سرمشق شدند. هر یک از این بزرگواران با سیرت پاک و زندگی پربار خود، پیام‌آور امید و وحدت در جامعه بودند.

آیت‌الله‌های شهید تبریز با برگزاری کلاس‌های آموزشی و فرهنگی، به ترویج معارف اسلامی پرداختند. آن‌ها با نوشتن مقالات و کتاب‌ها، سعی در گسترش دانش دینی داشتند و به نسل جوان الهام می‌بخشیدند. همچنین، با تأکید بر مسائلی مانند عدالت اجتماعی و مبارزه با فساد، به تقویت هویت ملی و دینی مردم کمک کردند.

زندگی و سیره سه امام جمعه شهید، نمایانگر روحیه فداکاری و ایثار در راه دین و ملت است. آن‌ها با فدای جان خود، به ما آموختند که برای اعتلای ارزش‌های اسلامی و انسانی باید ایستادگی کرد و از حقوق مردم دفاع نمود. یاد و خاطره این بزرگواران همواره در دل مردم تبریز و ایران زنده خواهد ماند و به عنوان نمادهایی از مقاومت و استقامت در تاریخ معاصر ایران ثبت خواهد شد.

در این روزها که ایران اسلامی همچنان به ارزش‌های والای خود پایبند است، یاد و خاطره این بزرگواران همچنان می‌تواند چراغ راهی برای نسل‌های آینده باشد. آن‌ها به ما یادآوری می‌کنند که برای دستیابی به آزادی و عدالت، باید همواره هوشیار و مقاوم بود. زندگی و شهادت این بزرگواران، الگویی از ایستادگی و فداکاری است که باید همواره در یادها بماند.