مدیرالنفیسه

 
 
 جمله معروفی است که از قدیم الایام تا به حال در شأن سیدالشهدا بیان شده است،:« حسین استثنا خلقت است.» از حلّیت اکل تربت و استحباب مؤکد جزع و فرع گرفته تا الهام‌بخش بودن نهضت حسینی برای بسیاری از قیام های ضد طاغوت در طول تاریخ که دنباله‌اش را باید در همان قرن اول و دوم در نهضت علویان جست و جو کرد. 

امام حسین محوری است که هرکس قصد دارد با چرخیدن بر مدار آن در پرتو انوار حقیقت‌گسترش به پویایی و جنب و جوش دراید و به قصد احقاق و اعتلای کلمه حق و اسقاط حرف باطل جهاد زندگی خود را ادا کند و به جای بیاورد. 

قتل و شهادت امام حسین تنها یک غایت داشت و آن هم «تقویت و اعتلای دین حق» بود و در این بین ناگزیر هرچه به امام حسین نسبت داده می‌شود باید در این پس‌زمینه تفسیر و فهم شود، گرچه عبارت «إن کان دین محمّد لم یستقم الّا بقتلی فیا سیوف خذینی؛ اگر دین محمد جز با کشته‌شدنم پایدار نمی‌ماند، پس ای شمشیرها! مرا دریابید» جمله شاعر عرب است و نه قول سیدالشهدا، اما با نظاره در تاریخ خواهیم دید این محتوا مکررا در تواریخ و روایات از قول امام شهید کربلا نقل شده است:« من به جهت اصلاح در امت جدم به‌ پا خاستم، و مى‏خواهم امر به معروف و نهى از منکر کنم، و بر روش جدم و پدرم على بن ابى طالب رفتار نمایم‏؛ پس هرکس حقیقت مرا بپذیرد [و از من پیروی کند، راه خدا را پذیرفته و] خدا به حق، اولی است و هر کس رد کند [و من را تنها گذارد] صبر می‌کنم تا خداوند میان من و این قوم، به حق داوری کند.»

یکی از جالب‌ترین و مهم‌ترین بحث‌هایی که در مورد امام حسین وارد است در باب روایاتی است که ائمه هدی (صلوات الله علیهم) در مورد ثواب زیارت و اشک بر سید شهیدان عالم بیان کرده اند. برای کثرت این دست روایات و تأکید اهل‌البیت به احیای ذکر سالار شهیدان کافی است به ابواب کتاب شریف «کامل‌الزیارات» مرحوم ابن قولویه قمی نظر افکنید تا با احادیثی از این دست روبه‌رو شوید:«گریه و بی تابی، برای انسان در باره هر چه بی تابی کند، ناپسند است، جز گریه و بی تابی بر حسین بن علی(ع) که برای آن، پاداش هم دارد.»، «هرکس که نزد او از حسین یاد شود و به اندازه بال مگسی از چشمانش اشک جاری شود، ثواب او بر عهده خدای عزوجل است و خدای متعالی به کمتر از بهشت برای او راضی نمی‌شود.»

قطعا جنبه عاطفی و احساسی نسبت به این احادیث مدخلیت داشته و نمی‌توان این بُعد را در تفسیر و فهم این احادیث و روایات نادیده گرفت. هرکسی که از ذره‌ای احساسات برخوردار باشد، بی‌شک در مواجهه با شهادت امام حسین متأثر شده و منقلب می‌شود اما این نوع دید تمام ماجرا نیست و باید دید جامع‌تری به این روایات و منقولات حضرات معصومین داشت. 

اکثر روایات وارده که جماعت شیعیان را ترغیب به عزاداری برای امام حسین می‌کند و کار را تا تباکی (اظهار به گریه) می‌کشاند در عصر صادقین (سلام‌الله علیهما) وارد شده و باید آن زمینه و زمانی که این حضرات در آن چنین روایاتی را صادر فرمودند در نظر گرفت. دانستن سبب ورود این روایات مانند دانستن شان نزول آیات قرآن است و ما را در فهم مقصود یاری می رساند. امویان روز عاشورا را عید می دانستند و مردم در این روز جشن می گرفتند و شیرینی می خوردند و لباس نو می پوشیدند و شادی می کردند. در زیارت عاشورا می خوانیم:« وَ هذا يَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِيادٍ وَ آلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَيْنَ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْهِ، و اين روز روزى است که شادمان شدند به اين روز دودمان زياد و دودمان مروان بخاطر کشتن حضرت حسين صلوات اللّه عليه.» 

این رسم تا به امروز در بسیاری از کشورهای عربی رواج دارد و مرسوم است، به طوری که عاشورا برایشان به منزله یکی از روزهای مبارکه قلمداد می‌شود و تالارهای جشن از مدت قبل برای چنین روزی رزور می‌شود. 

پیشوایان شیعه به مقابله با این جریان ضد حسینی برخاستند و مردم را به حزن در عاشورا و گریستن بر امام حسین فرا خواندند. عزاداری در آن قالب و آن بستر اعلام مخالفت با قدرت حاکم و عملی انقلابی و به معنی عضویت در حزب حسینی و مخالفت با حزب حاکم اموی  و بیزاری از قاتلان آن حضرت بود امویان می خواستند امتیاز مظلومیت را از امام حسین بگیرند اما پیشوایان شیعه می خواستند با زبان اشک مظلومیت آن حضرت را فریاد کنند.

تحریف عاشورا و کج‌فهمی‌های درمورد آن همیشه محدود به غلو در عزاداری و نیست، گاهی فهم ناقص از عزاداری ولو به شکل متعادل انجام دادن آن ما را در ارزیابی نهضت حسینی ناکام می‌گذارد، تعبیر سیاسی در عصر ائمه ممزوج با اشک بود، امروزه نیز در کنار این روش باید سایر روش‌ها را برای فریاد حق‌خواهی در مجالس حسینی به کار برد. آنانی که هیأت را سیاسی نمی‌دانند، رطب خوردگانی هستند که در حال منع دیگران از رطب‌اند. 

نهضت عاشورا برای دین بود و امری سیاسی، چگونه می‌شود مبارزه را از حسین و عاشورای آن گرفت؟ گاهی اشک وسیله مبارزه با طاغوت است و گاه فریاد. اگر در عاشورا حق و باطلی هست، پس در ذکر عاشورا و عزاداری امام حسین هم باید حق و باطل های زمانه را در یادآورد چرا که در جهان فانی همواره حق و باطل دو جریان «ممتد» بودند که در تاریخ به اشکال مختلفه ظهور و بروزهایی داشتند. حسین کشته حق به دست باطل است و عزادار آن، حق‌خواهی که به تقابل با باطل برخاسته.

شمر نمازش را میخواند،
روزه‌اش را هم میگرفت،
آشکارا هم فسق و فجور نمیکرد،
و شاید اهل رشوه و ربا هم نبود…
معاویه و ابن‌زیاد و عمربن‌سعد هم همینطور…..

یادمان باشد،
زیارت عاشورا که میخوانیم
وقتی رسیدیم به «وَ لَعنَ الله…»هایش؛
لحظه ای به خودمان گوشزد کنیم:
نکند این «لعن الله…» شامل حال ما هم بشود؟؟؟!!!!!
مایی که گاه خودمان را
“ارزانتر” از شمر و عمر و ابن‌زیاد میفروشیم……

جمله ای بس سنگین از شهید آوینی:
“کربلا"به رفتن نیست…
به شدن است!..

کنار قدم‌های جابر چه کتابی بخوانیم؟

✅تو پیاده‌روی اربعین (و نیمه شعبان) به نظرم بهتره کتاب همراهتون نبرید!

✅به جاش، از مسیر استفاده کنید برای تأمل و فکر کردن. پیاده‌روی فرصت خوبی برای تعامل با دیگران و درس‌آموزی از فرهنگ اربعین است. تو راه، موقع استراحت، تو موکب‌ها ترجیحاً با عراقی‌ها حرف بزنید. ✅قرآن و مفاتیح معمولاً تو موکب‌ها (به ویژه ساختمانی‌ها) هست. بخونید! بهتر هم هست چند نفری با هم ادعیه و زیارات را با هم مباحثه کنید. مثلاً همین زیارت عاشورا و زیارت اربعین را وقتی با دوستان دانشجو یا طلبه با هم صحبت می‌کنید، می‌بینید ایده‌های جدیدی به ذهن می‌رسد که قبلاً این‌طور نبود.

🔹در ضمن، سرگرم کتب قرآن و ادعیه بودن، اثر خوبی هم بر عراقی‌ها دارد که همه‌اش سیگار می‌کشند! بذارید تصویر خوبی از ایرانی‌ها داشته باشند و تأثیر بپذیرند. حیف است این فضا را از دست بدهید.

✅اگر هم اصرار بر همراه بردن کتاب دارید، کتاب‌های حاج آقای سید_علی_اصغر_علوی را پیشنهاد می‌کنم. مثلاً شش‌جلدی باغ سیب که تو جیب هم جا می‌شود. یا تک‌جلدی «خادم ارباب کیست» یا «دعوا سر اولویت است» که این‌ کتاب‌ها بیش از هر چیز از جنس تلنگر هستند و فرصت و ایده فکر کردن به شما می‌دهند تا به بازسازی سبک زندگی بپردازید. تو پیاده‌روی چی گوش بدهیم؟ هیچی! باز هم بنا به تجربه می‌گم که تو مسیر،

✅نگاه کردن و تأمل درباره پدیده‌ها،

✅حرف زدن با عراقی‌ها، ایرانی‌ها، رفقای خودتون،

✅گوش دادن به صدای طبیعت و همهمه زوار خیلی بهتر از شنیدن مداحی و کتاب صوتی‌هاست! به جای گوش دادن به مداحی، خودتون شعر بخونید، یکی روضه بخونه و… پیشنهاد ویژه این رو بذارید اینجا اضافه کنم. یک دعایی هست به اسم «عالیه_المضامین» پیداکردنش تو مفاتیح خیلی سخته ولی می‌ارزه. این دعا که از اسمش هم پیداست، مضامین عالی فراوانی دارد؛ هم نیازهای دنیوی هست و هم اخروی. تازه فقط دعا نیست، زیارت‌نامه امام هست و در مشاهد همه امامان معصوم می‌شود خواندش. مهم‌تر از این‌ها اینست که با خواندنش، هرکس را که دیدید می‌توانید بگویید برای شما هم دعا کردم و نایب‌الزیاره بوده‌ام!