مدیرالنفیسه

بیست و پنجم شوال مصادف با شهادت امام جعفر صادق (ع) رئیس مکتب شیعه است. امام صادق (ع) را شیخ الائمه می نامند، زیرا در میان ائمه هدی علیهم السلام بیشترین عمر( 65 یا 68) را داشته است. صادق آل محمد(ص) در سن 68 سالگی در 25 شوال 148 به سبب انگور زهر آلوده که منصور به آن حضرت خورانید، به فیض عظمای شهادت نائل آمد و فرزند برومندش موسی بن جعفر (علیهماالسلام) او را در دو جامه سفید که در آنها احرام می بست و در پیراهنی که می پوشید و عمامه ای که از امام زین العابدین(ع) به او رسیده بود، کفن نمود و بعد از نماز او را در بقیع و در کنار قبر پدر بزرگوارش سیدالساجدین (ع) به خاک سپرد.

پس از آنکه مسیر خلافت اسلامی از راه مستقیم خود منحرف گردید و خاندان پاک پیامبر منزوی و خانه نشین شدند، بیان احکام دین نااهلان و کژاندیشان و چهره نورانی اسلام را زنگار جهل و گمراهی و سیاهی انحرافات و بدعتها پوشانید و مردم به جز اندکی بدعت را به جای سنت صحیح انگاشتند.

با شهادت امام مجتبی و حضرت سیدالشهدا و زین العابدین علیهم السلام می رفت تا چراغ هدایت یکسره خاموش گردد اما اختلافات سیاسی و کشمکش های بنی امیه و بنی العباس نسیم رحمتی بود که یکباره وزیدن گرفت و باقرالعلوم و پس از او امام صادق - علیهما السلام - با استفاده از موقعیت به دست آمده به ترسیم چهره روشن آیین پرداختند و با بیان اخبار و احادیث فراوان انحرافات را پیراستند و مردم را از گمراهی نجات دادند، به گونه ای که مسلمانان و به ویژه شیعه امامیه در فکر و عقیده بر این دو امام و خصوصا امام صادق اعتماد کرده، بخش عمده ای از دانش اهل بیت به وسیله آنان گسترش یافت. امام صادق با گسترش حوزه علمی خویش دین را زنده کرد و جانی تازه در کالبد بی رمق دین دمید.

گرانی با مسلمانان چه می‌کند؟

جناب شیخ الائمه حضرت امام صادق علیه السلام در روایت شریفی می فرمایند: «غلاء السعر یُسیءُ الخُلق و یُذهِب الأمانة و یَضجُرُ المرءَ المسلم1» به این معنا که «گرانی قیمت ها اخلاق و رفتار مردم را بد می کند. امانت داری را از بین می برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می آورد.» تأکیدی که نشان دهنده آثار سوء عقب ماندگی اقتصادی است و موجب می شود تا بر اثر گرانی و تورم، بخش های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به ویژه ارزش های اخلاقی جامعه به شدت آسیب ببیند که این ها همه از آثار عقب ماندگی اقتصادی است.

بنابراین روایت و روایات متعدد دیگری که تأییدکننده این موضوع است، جهاد اقتصادی با جهاد فرهنگی ارتباط مستقیم پیدا می کند، چون در این میدان مبارزه، تلاش برای تولید انبوه محصولات فاسد فرهنگی با بهره گیری از ابزارها و تکنیک های متعدد از یک سو و از سوی دیگر برنامه ریزی برای تحریم همه جانبه اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران با یک هدف مشخص صورت می گیرد که آن افول اخلاق در جامعه اسلامی است که در صورت تحقق آن، همه آرمان های نظام مورد تهدید قرار می گیرند.

بنابراین در شرایط کنونی که روش های دشمنان در مقابله با نظام جمهوری اسلامی به روش های مختلفی از جمله استفاده از ابزارهای رسانه ای و ابزارهای اقتصادی برای تضعیف و تحت کنترل درآوردن فضای جامعه تغییر یافته است، از این روایت شریف به صورت شفاف تری می توان به ابعاد مهم لزوم تحقق اهداف «جهاد اقتصادی» در نظام اسلامی پی برد؛ چنانچه جهاد اقتصادی، جهاد فرهنگی نیز به شمار می رود و موجب رشد فرهنگی و بلکه رشد دینی جامعه خواهد شد.

یکی از سپاهیان جهل، فقر است

جناب شیخ الائمه(ع) همچنین در روایت شریف دیگری نیز در توضیح مبحث مربوط به جنود عقل و جهل می فرمایند: «یکی ازسپاهیان عقل، غنا و یکی از سپاهیان جهل، فقر است.2» با این تعبیر مشخص می شود که «فقر» در واقع زمینه ساز «جهل» در جامعه است و این دو موضوع یک رابطه مشخص و تعریف شده در حوزه های اجتماعی دارند. بر این اساس می توان این گونه نتیجه گرفت که عقب ماندگی اقتصادی هم فقر دینی در جامعه ایجاد می کند و هم موجب بروز فقر فرهنگی در جامعه می شود.

با بیان این دو روایت شریف، تکلیف همه خدمت گزاران نظام در تحقق اهداف بیان شده از سوی رهبر معظم انقلاب روشن تر می شود که در همه ابعاد کوشا باشند تا نظام مقدس جمهوری اسلامی بتواند در زمینه اقتصادی نیز به بلندای پیشرفت و کسب موفقیت های روزافزون عظیم اقتصادی نیل پیدا کند.

مدل حکومتی جمهوری اسلامی که بر پایه تعالیم اسلامی شکل گرفته است، در بعد اقتصادی نیز باید همچون سایر ابعاد خصوصاً در روزهای بحرانی اقتصاد سرمایه داری، درخشش بی نظیر خود را در آسمان جهان به رخ بکشد و از این روی، مردم و مسئولان باید با همت بلند و با شناخت اهمیت این جهاد عظیم در ابعاد گوناگون، زمینه های تحقق آن را فراهم کنند.

پی نوشت:
1. فروع کافی، شیخ کلینی، جلد 5، کتاب المعیشة، باب الاسعار 164، ح6
2. الکافی، کتاب العقل و الجهل، ح 14

نگاهی به متون چهارده چهره سُنی

       


ارادت و ادب به مقام امام حسین(ع) و رویکرد برادران اهل تسنن به اهل‌بیت (ع) متأثر از تمایل عالمان بزرگ اهل‌سنّت، بر محور محبّت اهل‌بیت بوده ‌است.
 در گزارش زیر به بخش کوچکی از ابعاد ارادت برادران اهل سنت و توجه اندیشمندان و رهبران آنان به مقام و جایگاه حضرت سید الشهداء امام حسین( درود خدا بر او باد) پرداخته است. رویکرد برادران اهل تسنن به اهل‌بیت (ع) متأثر از تمایل عالمان بزرگ اهل‌سنّت، بر محور محبّت اهل‌بیت بوده ‌است. محدثانی هستند که فضایل خاندان پیامبر را انکار نکرده و این روایات را در کتاب‌های خود ذکر کرده‌اند؛ تعدادی از آنان در کتاب‌های رجال اهل سنّت مانند میزان الاعتدال ذهبی، متهم به تشیع شده‌اند. ازجمله آن‌ها می‌توان از احمد بن حنبل، امام مذهب حنبلی نام برد که در دو کتاب خود مسند و فضائل الصحابه، احادیث بی‌شماری، درباره فضائل اهل‌بیت آورده است. همچنین محمد بن جریر طبری دانشمند بزرگ جهان اسلام، اقدام به جمع‌آوری طرق حدیث غدیر کرده است.

همچنین کتاب‌هایی در خصوص مقتل امام حسین (ع)، از سوی آنان نگارش یافته که نشان‌دهنده ارادت و اقامه مجلس ادب برای امام حسین (ع)، در میان اهل سنّت است؛ ازجمله آن‌ها، مقتل الحسین نوشته خوارزمی (۵۶۸) و روضة الشهدا نوشته ملاحسین کاشفی (۹۱۰)  که وی در مقدمه روضة الشهدا، اشاره‌ کرده که علت تألیف این کتاب وجود مراسم سالیانه عزاداری، در آن سامان است، حتی یکی از عالمان حنفی به نام محمد معین بن محمدامین السندی التقوی (۱۱۶۱) کتابی به نام قرة العین فی البکاء علی الحسین (ع)، تألیف کرده و در آن ثابت کرده است که برپایی مجالس ارادت و ادب  برای حسین (ع) مختص به شیعه نیست.

ارادت امام حسین(ع) بین برادران اهل سنت در دوران معاصر

در دوران معاصر نیز در مناطق مختلف جهان اسلام اهل تسنن برای امام حسین (ع)  مجالس ارادت برگزار می‌کنند؛ مثلاً در بین تاجیکان سنی مذهب، مرثیه‌خوانی رواج دارد و منحصر به‌روز عاشورا نیست.
در تمام فصل‌های سال به‌ویژه در مراسم زنانه بی‌بی سه‌شنبه، مرثیه‌خوانی برقرار است. یکی از متونی که در این مجالس خوانده می‌شود مثنوی صیقلی به زبان ازبکی سروده شاعر سنی مذهب، صیقلی حصاری است.
مسلمانان اهل تسنن پاکستان، بنگلادش و هند نیز در دهه نخست ماه محرم برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند و حتی در هندوستان با اینکه اکثریت هندو هستند، روز عاشورا تعطیل رسمی است.
اهل تسنن در مناطق مختلف افغانستان مانند کابل، ولایت بدخشان و به‌ویژه در ولایت بلخ و مزار شریف برای شهدای کربلا مجالس سوگواری برپا می‌کنند.
در اندونزی، مالزی و جنوب فیلیپین نیز مسلمانان که غالبا سنی شافعی هستند  مجالس ارادت به امام حسین(ع) برگزار می‌کنند.
ترکمن‌های ایران که پیرو مذهب حنفی هستند در روزهای عاشورا و اربعین مراسم سوگواری دارند و حتی دسته‌های عزاداری راه می‌اندازند.
 در بین کردهای سنی مذهب ایران و عراق نیز عزاداری امام حسین (ع) بسیار رواج دارد. در کردستان ایران با آغاز ماه محرم مراسم جشن یا عروسی برگزار نمی‌شود. برخی زنان کرد از اول تا پایان محرم، سرمه به چشم نمی‌زنند.
در شهر سنندج مردم در شب عاشورا به مقبره پیر عمر می‌روند و تا پاسی از شب با روشن کردن شمع به دعا و ذکر می‌پردازند. برخی کردهای ایران به حضرت ابوالفضل (ع) توسل می‌کنند و به نام آن حضرت نذر می‌کنند. شاعران کرد نیز اشعار و مراثی باارزشی درباره امام حسین (ع) سروده‌اند. برای نمونه شیخ رضا طالبانی کرکوکی (۱۳۲۸ ه.ق) از کردهای شمال عراق را می‌توان نام برد.

 علاقه و محبت پیامبر(ص)به امام حسین (ع) در کتب اندیشمندان اهل سنت

 ۱- زمخشری (از علمای بزرگ اهل سنت)، صاحب تفسیر معروف «کشاف » ، در کتاب «ربیع الابرار» نقل می کند: «فاطمه (س)  با فرزندانش حسن و حسین (ع) خدمت رسول خدا (ص) رسیده و عرض کرد: یا رسول الله! هدیه ای به این ها بده . حضرت فرمود: پدرت فدایت، من مالی ندارم تا هدیه کنم . سپس حسن علیه السلام را بغل کرده، بوسید و روی پای راست خود قرار داد و فرمود: به این فرزندم، اخلاق و هیبت خود را هدیه می کنم و حسین (ع) را نیز بغل کرد و بوسید و بر روی پای چپ خود نهاد و فرمود: شجاعت و جود خود را بدو بخشیدم .»
( ربیع الابرار، ص ۵۱۳، به نقل از «احقاق الحق » ، قاضی نورالله شوشتری) .

۲- ابوهریره (از راویان بنام اهل سنت) می گوید: رسول خدا (ص) را دیدم که حسین بن علی علیهما السلام را در بغل گرفته و می فرمود: «خدایا! او را دوست می دارم تو هم او را دوست بدار» (مستدرک الصحیحین، ج ۳، ص ۱۷۷ . )

۳- قاضی نورالله شوشتری در کتاب «احقاق الحق » می نویسد: ابوالمؤید موفق بن احمد (از علمای اهل سنت) در مقتل الحسین از راویان مختلف و آنها از ابوبکر نقل می کنند که پیامبر(ص) فرمود: «حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت هستند» . ( احقاق الحق، ج ۱۰، ص ۷۰۸ .)

۴- حافظ ابونعیم اصفهانی (از علمای اهل سنت) در کتاب حلیة الاولیاء (ج ۴، ص ۱۳۹) نقل می کند که او با سلسله راویان مختلف از جمله عمربن خطاب روایت می کند که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «حسن و حسین سرور جوانان بهشت هستند.»( احقاق الحق، ج ۱۰، ص ۵۶۴ .)

۵- احمد بن حنبل در مسند خود به نقل از راویان متعدد، می نویسد: پیامبر، حسن و حسین را به سینه خود می چسباند و می فرمود: «خدایا! من این دو را دوست دارم، تو نیز آنها را دوست بدار» . (مسند احمد بن حنبل، ج ۵، ص ۳۶۹ .  )

شخصیت و فضائل امام حسین (ع) در میان علمای اهل سنت

۱- ابن کثیر (از علمای معروف مذهب شافعی) در کتاب «البدایة و النهایة » در باره مقام امام حسین (ع) چنین می نویسد: پیامبر(ص) حسن و حسین را گرامی می داشت و به آنها محبت زایدالوصفی می کرد . لذا حسین علیه السلام از صحابه پیامبر به شمار می رود و با آن حضرت تا دم مرگ آن بزرگوار، محشور و مصاحب بوده و حضرت رسول نیز از او رضایت کامل داشته، اگرچه حسین علیه السلام در سنین کودکی بود . (البدایة و النهایة، ج ۴، جزء ۸، ص ۱۴۲ . )

۲- ابن کثیر همچنین می نویسد: بخاری از ابونعیم نقل می کند که از عبدالله بن عمر شنیدم که در جواب کسی که از او در باره کشتن مگس در ماه محرم پرسیده بود، گفته است: مردم در باره کشتن مگس سؤال می کنند در حالی که پسر دختر رسول الله را کشته اند! (و از او نمی پرسند) و حال آن که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم در باره حسن و حسین فرموده است: «آنها گل های خوشبوی من در دنیا هستند.» (البدایة و النهایة، ج ۴، ص ۱۹۳ )

۳- شیخ محمد بن محمد مخلوق مالکی می نویسد: حسین علیه السلام انسان با فضل و بسیار اهل نماز و روزه بود و بیست و شش بار پیاده خانه خدا را زیارت کرده است.( طبقات مالکیه، ج ۲، ص ۸۹، به نقل از «احقاق الحق » ، ج ۱۱، ص ۴۲۰ . )

۴- شیخ نورالدین علی بن صباغ مالکی، معروف به «ابن صباغ » در باره جوانمردی آن حضرت می نویسد: انس می گوید: خدمت حسین علیه السلام بودم که کنیزکی آمد و با خود دسته گلی آورد و به امام هدیه کرد . امام فرمود: برو، در راه خدا آزاد هستی . پس به او عرض کردم: او که کار مهمی انجام نداده و چنین پاداشی دریافت کرد؟ ! فرمود: آیا نشنیده ای سخن خدای تعالی را که «و اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها» (نساء/۸۶) چون شما را احترام کردند، به درودی بهتر پاسخ دهید . (فصول المهمه، به نقل از «احقاق الحق » ، ج ۱۱، ص ۴۴۴ .)

۴- عباس محمود عقاد مصری، نویسنده کتاب «الحسین ابوالشهداء» می گوید: « شجاعت حسین علیه السلام صفتی است که از شخصی مانند حسین علیه السلام تعجب آور نیست . زیرا شجاعت از او مثل ظهور طلا از معدن آن است . یعنی حسین علیه السلام معدن شجاعت است و این، فضیلتی است که آن را از پدران و نیاکان به ارث برده و به فرزندان خود به ارث گذاشته است . . . البته در میان فرزندان آدم کسی در شجاعت قلب و قوت روحی، شجاع تر از حسین علیه السلام در مقایسه با آنچه او در کربلا بدان اقدام کرد، پیدا نمی شود . . . برای او همین بس که در طول صدها سال تاریخ دنیا، او همچنان شهید، فرزند شهید و پدر شهیدان باقی مانده است .» (الحسین ابوالشهداء، ص ۲۸۰ - ۱۹۵  ).

۵- ابن روزبهان می گوید: « اوست که به قدرت غیرت، هرکافر متمردی را از بیخ و بن برمی کند . اوست که در مقام بندگی الهی به وظیفه ذکر پاکی حق تعالی و بزرگی او، جل و علا، قیام به سزا فرمود . او به واسطه طی منازل قرب الهی به اقصی مرتبه توحید رسیده بود . (وسیلة الخادم الی المخدوم، ص ۱۶۱ .)

۶- محمدعلی جناح، رهبر بزرگ پاکستان، می گوید: «به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربانی کرد، پیروی نمایند .

۷- شیخ محمد عبده، از دانشمندان اهل سنت و از مصلحان بزرگ، می نویسد: «هنگامی که در دنیا حکومت عادلی وجود دارد و هدفش اقامه شرع و حدود الهی و در برابر آن، حکومتی ستمگر است که می خواهد حکومت عدل را تعطیل کند، بر هر مسلمانی یاری و مساعدت «حکومت عدل » واجب است و در همین باب، انقلاب امام حسین علیه السلام است که در برابر حکومت یزید، که خدا او را خوارکناد، ایستاد .( تفسیر المنار، ج ۱، ص ۳۶۷ و ج ۲، ص ۱۸۳ .)

شعر شاعر پارسی گوی کرد عراق
این مقاله را با شعر از شعرای مطرح کرد به پایان می بریم.

شیخ رضا طالبانی کرکوکی (متوفای ۱۳۲۷ ق)، از شاعران مشهور پارسی گوی کرد عراق، در تمجید از امام حسین علیه‌السّلام چنین می‌سراید ( دیوان شیخ رضا طالبانی، ص۱۱۲.) :

لافت از عشق حسین است و سرت برگردن است
عشق بازی، سر به میدان وفا افکندن است

گر هواخواه حسینی، ترک سرکن چون حسین
شرط این میدان به خون خویش بازی کرده است

از حریم کعبه کمتر نیست دشت کربلا
صد شرف دارد بر آن وادی، که گویند ایمن است

‌ای من وای من فدای خاک پاکی کاندرو
نور چشم مصطفی و مرتضی را مسکن است

زهره زهرا نگین و خاتم خیرالورا
زور زهر مرتضی و حیدر خیبر کن است

سنی ام، سنی ولیکن حب آل مصطفی
دین و آیین من و آباء و اجداد من است

شیعه و سنی ندانم، دوستم با هرکه او
دوست باشد، دشمنم آن را که با او دشمن است

خبرآنلاین