مدیرالنفیسه

چرا نذری می‌دهیم؟
نذر و نذری دادن یکی از مراسم‌های مذهبی است که در تمام ادیان الهی به آن اشاره شده و مردم جهان با آن آشنایی دارند.
 توسل جستن برای رفع بلا، دفع مصیبت و جلب منفعت در میان همه اقوام است و هر کسی می‌کوشید تا فضل و رحمت و محبت الهی را به شکلی به سوی خود جلب کند. دین اسلام، مسیحیت، یهود ، زدتشت و… همگی به فلسفه نذر و نذری دادن اشاره‌ای داشته‌اند. در جامعه ما نیز افراد برای به دست آوردن حاجات خود نیت نذرهای مختلفی را می‌کنند.

به گزارش ایسنا، در ایام ماه محرم و صفر و در کل در اعیاد و عزادرای‌هایی که در کشور وجود دارد افراد در صدد هستند به اشکال مختلف ارادت خود را با خاندان اهل بیت عصمت وطهارت (ع) نشان بدهند که یکی از این راه‌ها نذر کردن و نذری دادن است.

یکی از اصطلاحات قرآنی “نذر” است و طبق مفاهیم قرآنی مردم برای دست‌یابی به اهداف گوناگونی نذر می‌کنند و انگیزه‌های زیادی، افراد را به این عمل می‌کشاند. با نگاهی به مفاهیم قرآنی متوجه می‌شویم که نذری دارای پیشینه تاریخی است و در میان اقوام پیش از اسلام نیز رواج داشته است.

از آیه ۲۶ سوره مریم می‌توان فهمید که در گذشته نیز افراد برای رهایی و فرار از تنگناهای اجتماعی از نذر بهره می‌گرفتند. همچنین از آیه ۷ سوره انسان این معنا به دست می‌آید که اشخاص برای شفای بیماران و درمان آنان به نذر متوسل می‌شدند.

نذر در لغت به معنای ملزم ساختن خود برای انجام کاری است که از قبل الزامی بر انجام آن نبوده، فرد با نذر کردن خود را ملزم به انجام کاری می‌کند که از قبل تکلیفی برای انجام آن نداشته است. اما به محض اینکه فرد نیت نذر را کرد باید به آن وفا کند و در صدد انجام آن عمل برآید.

نذر به دو صورت انجام می‌شود؛ یکی نذر مشروط و دیگری نذر مطلق است. «نذر مشروط» به این معنی است که شخص به خاطر انجام دادن کار نیک و یا اجتناب از کار نادرست، آن را بر خود واجب می‌کند تا در نتیجه آن، خداوند متعال حاجت او را برآورد. این نذر در بین مردم متدوال است و افراد زیادی نذر می‌کنند که مثلا اگر در یک کاری که دارم به موفقیت برسم به فقیری کمک کنم و یا اینکه در راه خداوند اطعامی داشته باشم.

اما «نذر مطلق» به معنی نذری است که هیچ قید و شرطی در آن مطرح نیست؛ یعنی فرد بدون اینکه خواسته‌ای داشته باشد نذر می‌کند مثلا با خود می‌گوید؛ من برای خدا نذر می‌کنم که نماز شب بخوانم.

خداوند در آیه ۳۵ سوره آل عمران می‌فرماید: ” که همسر عمران با خود نذر می‌کند تا فرزندش را برای خدمت در راه خدا آزاد کند و خداوند نذرش را پذیرفت و آن زن مومن، فرزندش

مریم(س) را به خدمت خانه خدا فرستاد. ” این یکی از مثال‌های قرآنی است که به فلسفه نذر در دین مسحیت اشاره دارد.

نذر از نظر حضرت مریم(س) و یهودیان، امری مطلوب و معروف بوده. حضرت مریم(س) و سایر یهودیان هم عصر وی به نذر اعتقاد داشته و براساس آن عمل می‌کردند، البته نذری که در آن عصر متداول بود، اشکال گوناگونی داشت که از آن جمله می‌توان به نذر سکوت اشاره کرد. شاید بتوان گفت که برخی از احکام که حضرت یعقوب(ع) برای رسیدن به مقاصد برخود واجب یا حرام کرده بود، از باب نذر بوده است.

از این رو خداوند در تعرض به مسیحیان از احکام و قوانین الزامی سخن می‌گوید که مسیحیان به عنوان رهبانیت برای خود وضع کرده بودند تا با توسل به این احکام و قوانین در جلب فضل و عنایت الهی بکوشند.

نذر در میان مردم جاهلیت و پیش از اسلام در بین کشورهای عربی نیز یک امری متداول و رایج بوده است.

در روایات اسلامی درباره شان نزول سوره انسان آمده است که امیرمومنان علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و فضه برای شفای بیماری امام حسن (ع) و امام حسین(ع) به پیشنهاد پیامبر(ص) نذر روزه کردند.

امام صادق(ع) در روایتی که در شان نزول همین آیه «یوفون بالنذر» آمده فرمودند: “هنگامی که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) مریض بودند، روزی پیامبر خدا(ص) به ملاقات آنها آمد و به حضرت علی(ع) فرمودند: خوب است جهت سلامتی فرزندانت نذر کنی. حضرت علی(ع) فرمود: من نذر می‌کنم، چنانچه این دو بهبود یابند، سه روز را به جهت تشکر از خداوند روزه بگیرم. سپس حضرت فاطمه(س) و همچنین فضه، همین نذر را تکرار کردند و خدای متعال لباس عافیت را به اندام آن دو امام پوشاند و ایشان نیز روزه گرفتند. “

نذری در زرتشت نیز مفهومی دارد، بهترین شیوه پیشکش مینوی (نذر کردن) در بینش زرتشت، انجام کار نیک است. آشکار است که هرکس هنر و توانایی ویژه‌ای دارد، بر او شایشته است تا بخشی دارایی خویش مانند (هنر، دانش، ثروت، سخن) را به نیازمندان نیز برساند. انسان دربخش‌های گوناگون مادی و مینوی نیازهایی دارد، بنابراین همه به گونه‌ای نیازمندند. در برابرآن هرانسانی نیز توانمندی‌های مادی و مینوی گوناگونی دارد که برخی برتر و بیشتر از دیگران است.

چنانچه بخشی از اینگونه توانمندی به ریخت (شکل) رایگان به نیازمندان رسانده شود، بهترین شیوه پیشکشی (نذر) خواهد بود. کسی که بنیادهایی مانند بیمارستان و آموزشگاه رابنا می‌گذارد، بابرپایی جشن‌هایی مانند «گاهنبار» با دهش خویش خوراک و پوشاک را برای همه فراهم می‌کند، آنکه دانشی دارد و آموخته‌های خود رابرای بهزیستی و رستگاری دیگران به آنان آموزش می‌دهد. دیگری که با راهنمایی خود مشکلی را از پیش روی نیازمندی بر می‌دارد. سخنرانی که گفته‌های نیک و سازنده را به مردم بیان می‌کند. نویسنده‌ای که با خامه (قلم) خویش پیام بهزیستی را بازگو می‌کند. آنکه با پاک نگهداشتن آب، خاک، هوا و آتش محیط زندگی را برای همه سالم نگه می‌دارد و همه کسانی که با سفارش زرتشت، خوشبختی خود را در خرسندی دیگران احساس می‌کنند. (اوشتا. اَهمایی. یَهمایی، اوشتا. کَهمایی. چیت) نذر و پیشکشی خود را به خوبی ادا کرده‌اند …تا توانی به جهان خدمت محتاجان کن…به دمی یا درمی یا قلمی یا قدمی.

اهداف و انگیزه‌های نذر

نذر می‌تواند به انگیزه‌ها و اهداف گوناگونی صورت بگیرد از جمله آنها : رسیدن به مطلوب و برآورده شدن حاجت، تقید به بندگی خدا و تلاش در جهت رسیدن به مقام قرب ربوبی، تقویت انگیزش در جهت سیر و سلوک معنوی، نجات از مصائب و رویدادهای سخت.

بنابراین، می‌توان نذر را برای حل مشکلات و رهایی از مصیبت‌ها و همچنین دست‌یابی به اموری خاص به کار گرفت. نذر در حقیقت نوعی توسل و وسیله جستن برای رسیدن به فضل الهی و

تقرب به خداوند است. نذر به عنوان وسیله تقرب و جلب محبت الهی مورد تایید شریعت اسلامی و آموزه‌های قرآنی نیز قرار گرفته است.

منابع:

لسان العرب، ابن منظور، ج۱۴، ذیل واژه نذر؛ و نیز مفردات الفاظ قرآن کریم، ص۷۹۷
جواهر الکلام، ج۳۵، ص۳۵۶
تفسیر کبیر، فخر رازی، ج ۱۰، ص ۷۴۶ و نیز مجمع البیان، ج ۹ و ۱۰، ص ۶۱۱؛ انوار التنزیل، بیضاوی، ج ۴، ص ۶۷۴؛ الکشاف، زمخشری، ج ۴، ص ۶۷۰
میزان الحکمه، ج ۱۰، ص ۴۸
مائده، آیه ۳۵

? #درس‌_های_عاشورایی

بیانات #آیت‌الله_بهجت قدس‌سره درباره سیدالشهدا علیه‌السلام

☑️ بر صراطمستقیم

?فرموده‎اند که در آخرالزمان این دعای فرج را که دعای تثبیت در دین است، بخوانیم:
«یا اللهُ، یا رَحْمَنُ، یا رَحیمُ، یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ، ثَبِّتْ قَلْبی عَلی دینِک» (‎ای خدا، ‎ای رحمت‎گستر، ‎ای مهربان، ‎ای زیروروکنندۀ دل‎ها، دل مرا بر دینت ثابت و استوار گردان)؛ یعنی آن مرتبه‎ای از ایمان را که به من منت نهادی، حفظ کن، نه اینکه مسلمان باشد و به همان باقی باشد؛ چون این معنای تثبیت در دین نیست.

?این توسلات، عزاداری‎ها، سوگواری‎ها و زیارت قبور اهل‎بیت علامت آن است که اهل ایمان به آن‎ها اتصال و الصاق دارند و هنوز از آن‎ها منحرف نشده‎اند؛ لذا کفار و دست‎نشانده‎های آن‎ها دستور داشتند که بین مسلمانان و قرآن ـ تا چه برسد به مساجد و تکایا و مجالس عزا و روضه‎خوانی ـ جدایی بیندازند؛ زیرا همۀ این‎ها ضد خواسته‎های سلاطین جور بود. لذا فرمان هدم قبور یا تعطیلی مجالس روضه‎خوانی را دادند.

? #رحمت_واسعه، ص٢٧٠

 ایمان به خداوند                                                                                                                                                                                 چند روز بود که این فکرها ذهنش را مشغول کرده بود، از خود می پرسید «خدا بزرگ است. یعنی چه، چرا در هنگام نداری و بی چیزی می گویند خدا کریم است، چگونه می توان بر او توکل کرد و…». فکرش به جایی قد نداد. تصمیم گرفت از دانشمند شهرشان بپرسد تا چراغی را در ذهن تاریکش بیفروزد. با این تصمیم خدمت یگانه دانای شهر رسید، از او پرسید: به من بفهمان که خدا چیست.
- چه شده که به این فکر افتاده ای.

- خدا را قبول دارم، ولی می خواهم بفهمم «خدا» چیست، گاهی حرف هایی می شنوم و دچار شک و شبهه می شوم، الان هم در مسأله خداشناسی گرفتار نوعی سرگردانی شده ام.
امام صادق لحظه ای سکوت کرد و سپس به او فرمود: تا حال سوار کشتی شده ای؟
- کشتی، نه، ولی چند بار سوار قایق شده ام، اما این چه ربطی به سؤال من دارد.

- اتفاق افتاده است که قایقت بشکند یا سوراخ شود و دسترسی به کسی یا چیزی نداشته باشی که تو را از غرق شدن نجات دهد؟
- آری، اتفاقاً پارسال چنین حادثه ای برایم پیش آمد، با قایق به طرف آب رفته بودم تا برای تجارت جنس بیاورم، اما طوفانی به پا خاست و قایق را واژگون کرد و همه اجناس مرا به زیر آب فرستاد، به هر زحمتی بود خود را به قایق واژگون رساندم که غرق نشوم.
امام که تا این لحظه سکوت کرده بود و با حوصله به حرف های او گوش می کرد گفت: در آن لحظه به این نتیجه نرسیدی که چیزی هست که می تواند تو را نجات دهد، چنین احساسی در تو زنده نشد که نجات خود را بدون هیچ گونه شکی از او بطلبی؟
- آری، همین طور بود که می فرمایید.

- آن چیزی که در آن هنگام بدون هیچ گونه شک و تردید آن را می خواندی همان خداست.

دهان مرد از تعجب باز مانده بود گفت: راست می گویید، در آن دم توجه من به یک نیروی فوق العاده بود که حتماً می توانست مرا نجات دهد.
مرد عرب وقتی از خدمت امام صادق مرخص می شد زبان اعتراف به معدن علم و رسالت گشوده بود و هیچ شبهه ای از خدا در دلش باقی نمانده بود و این خداشناسی را مدیون امام صادق (علیه السلام) بود.