مدیرالنفیسه

«جهاد تبیین» و بودجه‌های بی‌نام و نشان؛ “میلیارد تومان‌"هایی که هدر نمی‌رود

    انتقاد صریح مقام معظم رهبری از تخصیص بودجۀ هنگفت به «جهاد تبیین» نشان می‌دهد پول‌زدگی چنان به لایه‌های محتلف جامعه رسوخ کرده که نمایندگان مجلس انقلابی هم تصور می‌کنند اگر به هر موضوعی پولی اختصاص دهند مشکل حل می‌شود یا هر بحثی که مطرح می‌شود از جیب ملت باید به آن بودجه اختصاص دهند!

   آیت‌الله خامنه‌ای اما صبح پنج‌شنبه 19 اسفند 1400 در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری گفتند: «طبیعت این کار یک طبیعت غلطی است که یک بودجۀ سنگینی را بگذارند به عنوان جهاد تبیین. بودجه‌های بی‌ نام و نشانی از این قبیل غالبا به هدر می‌رود و به جایی نمی‌رسد.»

   بلافاصله پس از آن هم رحیم زارع سخن‌گوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۱ اعلام کرد: «‌مجلس، بودجه‌ای را که به جهاد تبیین اختصاص داده شده حذف خواهد کرد و این رقم صرف حوزه کسب و کار و معیشت مردم و حوزه‌های فرهنگی خواهد شد تا دستاورد‌های خوبی برای کشور به ارمغان آورد.»

  به بیان دیگر حتما باید رهبری اشاره می‌کرد تا این نماینده متوجه شود وقتی دلار 4200 تومانی روغن و تخم مرغ ر‌ا برمی‌دارند نمی‌شود پول آن را جای دیگری صرف کنند که هیچ ربطی به اقتصاد و تولید و معیشت ندارد و اگر هم بحث تبلیغات است،  سازمان تبلیغات و صدا‌و‌سیما و حوزه‌ها مگر بودجه ندارند؟ خوب، بخشی از همان را صرف جهاد تبیین کنند. اصلا سرفصل جهاد تبیین اختصاص دهند. بودجه جدا نمی‌خواهد که!

   واقعیت این است که شماری از نمایندگان مجلس که در دورۀ جدید فاقد هر گونه تجربۀ قانون‌گذاری یا کار اجرایی هستند و منابع را نامحدود تصور کرده‌اند گمان کرده‌اند کار آنها تنها اختصاص بودجه به سازمان‌های مختلف است و در کشوری که دچار کسری بودجه است و رییس مجلس خبرگان رهبری آن اعلام می‌کند سیر کردن هر شکم گرسنه معجزه است ناگهان عددی بزرگ  به جهاد تبیین اختصاص می‌دهند. 

    لابد قصد داشتند با این بودجه ابتدا همایش بگذارند تا توضیح دهند اصلا جهاد تببین یعنی چه. قبل آن البته باید دبیرخانه درست کنند تا مقالات دریافتی را در قالب کتاب منتشر کنند و لابد یک بیناد هم درست کنند و برای آن هیأت امنا هم بگذارند و قس علی هذا و چون جا ندارد از بنیاد مستضعفان هم لابد یک ملک مصادره‌ای در منطقۀ خوش آب‌و‌هوا بگیرند و به اسم تبیین پول هدر دهند و اگر هم میل نمی‌کنند حیف کنند و خوش بختانه رهبری در همین ابتدا جلوی این کارهای بودجه هدر‌دِه را گرفتند.

 
   روزی که رییس اتاق بازرگانی ایران در توصیف برخی از نمایندگان مجلس از لفظ «خالی» استفاده کرد نایب رییس مجلس این سخن را «گنده‌تر از دهان او» دانست و انگار آقای شافعی مرتکب ذنب لایغفر شده و اگر شورای نگهبان ده ها نماینده را ناصالح بداند و رد صلاحیت کند عیب ندارد اما اگر رییس اتاق دربارۀ برخی بگوید خالی‌اند خلاف است حال آن که نظری بود دربارۀ نمایندگانی که غالبا بی‌رقابت واقعی و بعضا با آرای 15 یا 25 هزار به پارلمان راه یافته‌اند و اتفاقا گفتار و رفتارشان نشان می‌دهد واقعا نسبت به بسیاری از امور «خالی‌الذهن» هستند. اگر نبودند می فهمیدند تبیین، بودجه نمی‌خواهد.

   تصویب بودجه برای امری چون «جهاد تبیین» احتمالا به خاطر آن بوده که معنی آن را نفهمیدند یا پنداشتند مانند جهاد سازندگی است و بعید هم نبود یک طرح ارایه دهند و مثلا نام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به وزارت ارشاد و جهاد تببین تغییر دهند یا کارهای دیگری از این دست.

   ناخرسندی رهبری یادآور واکنش مرحوم امام به پاسخ گورباچف به نامۀ ایشان در اواخر سال 67 است. رهبر فقید انقلاب فراتر از سیاست و حتی دین و مذهب و با نگاه عرفانی رهبر شوروی سابق را به عالم ماورا فراخوانده و از محی الدین ابن‌عربی و صدر المتألهین یاد کرده بودند ولی ادوارد شوارد نادزه وزیر خارجۀ وقت اتحاد شوروی پیامی دربارۀ روابط دو کشور آورد.

 * امام اما برمی خیزد و می گوید: « اصلا نفهمیدند من چه گفتم. من می‌خواستم دریچه‌های دیگری به روی ایشان باز کنم ولی متوجه نشدند.»*

   حالا حکایت نمایندگان مجلس است. برای امور معنوی هم بودجه تخصیص می‌دهند. بی آن که به روح مطلب توجه کنند و بدانند با این پول که هدر می‌دهند شکم چند گرسنه را می‌توان سیر کرد.

   نکتۀ مهم در سخنان رهبری تأکید بر این است که «غالبا این بودجه‌ها هدر می‌رود» و راست‌تر از این واقعیت، واقعا چه و جالب این که بلافاصله سخن‌گوی کمیسیون تلفیق هم اعلام می‌کند این بودجه حذف و صرف کسب و کار و معیشت مردم می‌شود و این یعنی از همین حوزه‌ها می‌خواستند اختصاص دهند.

   تأسف بارتر این که از خیلی از همین تصویب کننده ها اگر بپرسید «جهاد تبیین» یعنی چه پاسخ دقیقی ندارند یا یک کلیشه را تکرار می‌کنند.

   به این بهانه می‌توان به انفعال رییس مجلس انقلابی هم اشاره کرد که از این فضاها کاملا دور است و ذهن او درگیر موضوعات دیگر است و اگر نبود باید یادآور می شد منظور اختصاص بودجه نیست و کار به این جا نمی‌کشید. 

   تعبیر «بودجه‌های بی‌نام و نشان» جای توجیه در زمینه‌های دیگر را هم باقی نمی‌گذارد. بودجه ای را به جایی اختصاص می‌دهند و هر سال به میزان تورم بر آن می‌افزایند در حالی که بودجۀ عملیاتی یا صفر کاری به سال قبل ندارد و بر اساس پروژۀ تعریف شده بودجه اختصاص می‌دهند.

   بدفهمی و کارهای نمایشی را در مواردی چون نصب پلاکارد دربارۀ شعار سال هم شاهدیم. تا رهبری نام و عنوان سال جدید را اعلام می‌کنند با صرف هزینه‌های بسیار آن شعار را بر سر در هر اداره نصب می‌کنند حال آن که قرار بوده نصب‌العین برنامه‌ها شود.

    بودجه یا برگرفته از پول نفت است که متعلق به نسل‌های بعد هم هست. یا حاصل درآمد مالیاتی که قطعا پرداخت‌کنندگان راضی به این گونه خاصه خرجی‌ها نیستند. یا ناشی از فروش اموال دولتی یا از اموال و دارایی‌های فروش رفته یا استقراض از بانک مرکزی و تحمیل تورم بیشتر به مردم. این پول‌ها را که نمی‌توان صرف اموری چون جهاد تبیین کرد.

   همین دو سه روز قبل از یک روحانی پرسیدم چرا بابت منبر خود وجهی دریافت نمی‌کرده و پاسخ داد: مگر در منبر چه می‌گفتم؟ جز امر به معروف و نهی از منکر؟ انجام کار واجب که دستمزد نمی‌خواهد. حالا به جهادگران تبیین می‌توان گفت اگر این کار را بر خود فرض می‌دانید تصویب بودجه دیگر چه ضرورتی داشت؟ بابت «جهاد» که پول نمی‌گیرند!

   شاید گفته شود رهبری تشر زد و قضیه تمام شده اما بودجه‌هایی دیگر هم هدر می‌رود و توجیه کار فرهنگی و انقلابی برای دریافت بودجه برداشته شده است.

 این کارها نه فرهنگ است نه ایدیولوژِی حتی و نه البته دیانت. نان‌دانی‌هایی است که درِ آنها را باید تخته کرد.

   سهراب سپهری می‌گوید: «جای مردان سیاست، بنشانید درخت/ تا هوا تازه شود». (بدبختی این است که برخی از این جماعت مرد سیاست هم نیستند!)

  به همین سیاق می‌توان گفت بودجه‌های بی نام و نشان را که به تعبیر صریح رهبری «غالبا هدر می‌رود» به شکم‌هایی اختصاص دهید که به گفتۀ آقای جنتی گرسنه‌اند.

   نه که تبیین نکنید. بکنید اما از جیب مبارک خودتان و با بضاعت سیاسی و اعتقادی و انقلابی‌تان. این که دیگر پول نمی‌خواهد. جهاد این است. نه این که از جیب ملت هزینه کنید. اتفاقا حالا باید دید که بدون بودجه چند مَرده حلاج‌اند و «خالی» اند یا پُر؟

 
 عصر ایران؛ مهرداد خدیر
 

روزنامه کیهان بخشهایی از بیانات رهبرمعظم انقلاب در سال 88 را منتشر کرده است.

بخشی از این سخنان را می خوانید:

*به نظر من خبرگان اقدام نباید بکنند به اینکه کسی را که حالا عقیده‌ مخالفی در بین خودشان دارد، اعلام کنند. این به نظر من اقدام خیلی مناسبی نیست. حالا من البتّه نمی‌خواهم به خبرگان تکلیفی بکنم یا چیزی را به‌عنوان تکلیف بگویم؛ سلیقه‌ من این است. بالاخره یک نفر عقیده‌ دیگری در یک مسئله‌ خاصّی دارد؛ این‌جور نیست که در مبانی و اصول اختلافی وجود داشته باشد و به نظرم نمی‌آید این‌جوری باشد. (2 مهر 1388)

*(در دیدار دانشجویان) خیال نکنید من از شنیدن این‌جور حرف‌ها ناراحت می‌شوم؛ نه، من از اینکه این حرف‌ها زده نشود، ناراحت می‌شوم. بنده توی جلساتِ دانشجویی، دانشگاهی که اینجا هستند، گاهی که ببینم حالا بعضی‌ها روی ملاحظه، روی احترام، روی هرچه، بعضی از این حرف‌ها را که خیال می‌کنند من خوشم نمی‌آید، نمی‌زنند، از نگفتنش ناراحت می‌شوم؛ از گفتنش مطلقاً ناراحت نمی‌شوم. ای‌کاش مجال بود تا گفته می‌شد، تا آن‌وقت انسان می‌توانست آن برگ‌های بر روی هم گذاشته‌ کتاب حرف را، باز کند تا خیلی از حقایق روشن بشود. آینده، البتّه این کارها خواهد شد. (6 آبان 1388)

*از انتقاد استقبال می‌کنم | اینی هم که گفتند از رهبری انتقاد نمی‌کنند، شما بروید بگویید انتقاد کنند؛ ما که نگفتیم از ما کسی انتقاد نکند…. ما که حرفی نداریم. من از انتقاد استقبال می‌کنم؛ از انتقاد استقبال می‌کنم. البتّه انتقاد هم می‌کنند. دیگر حالا جای توضیحش نیست. انتقاد هم هست، فراوان هست، کم هم نیست؛ بنده هم می‌گیرم، دریافت می‌کنم و انتقادها را می‌فهمم. (6 آبان 1388)

روزهای جشن میلاد آخرین فرستاده خدا را پشت سر گذاشتیم، اما خواست و دستور آن پیامبر بزرگ همچنان فراروی ماست؛ پیامبر اخلاق که تا ابد رحمتی برای همه عالمیان است. باید اذعان کرد که سوگمندانه هنوز هم بشریت به تمام آثار پربرکت و زندگی ساز مولود این ایام و اهداف رسالت او دست نیافته است. او آمد تا انسان ها را به کارهای شایسته فرمان دهد و از اعمال ناشایست بازبدارد، پاکیزه ها را بر آنان حلال نماید و ناپاکی ها را حرام. او می خواست بارهای سنگینِ تفرقه و جدایی و زنجیرهای سهمگینِ جهل و دشمنی را که بر دوش عقل و جان آدمیان است، بردارد و جهانی آکنده از زیبایی و نوعدوستی و صلح و رشد بسازد، و مومنان راستین و رستگاران واقعی تنها کسانی هستند که از خواسته ها و اهداف پیامبر پیروی و او را در این مسیر یاری کنند (سوره اعراف، آیه 157).

بدون شک، جدایی های بی دلیل و دشمنی های ساختگی که دشمنان امت بزرگ اسلامی هر روز طراحی و تشدید می کنند، اصلی ترین عامل این ناکامی ما و سوء استفاده بدخواهان ماست. آنان با دسیسه های پنهان و از طریق دست های خیانتکار میان مومنانی که به تصریح قرآن کریم برادر یکدیگرند، بذر بدبینی و جدایی می کارند و با غارت منابع ملی آنان محصول دلخواه خویش را درو می کنند. اگر امروز با دریغ و افسوس فراوان شاهد عقب ماندگی ها و محرومیت های نسبی ملت های مسلمان هستیم و از مجد و سیادتی که «الاسلام یعلو و لایعلی علیه» آفریده بود فاصله داریم، علت العلل آن را باید در غفلت از دشمنیِ دشمنان و گاهی نیز بدتر، اتخاذ آنان به عنوان «بِطانه» و محرم راز از سویِ برخی زمامداران و نخبگان جهان اسلام جست و جو کرد. از این رو، راه هدایت و رستگاری و نشانه تقوای راستین برای ما چیزی نیست جز اعتصام جمعی به ریسمان الهی و اجتناب از پراکندگی(سوره آل عمران، آیات 102 و 103).

یک نکته بس مهم در آیات شریف قرآن این است که برای رهایی از خطر سقوط در آتش تفرقه و درگیری تنها به وحدت و اجتماع بسنده نشده است. علاوه بر آن، از ائتلاف و الفت میان دلها نیز یاد شده است، و این بزرگ ترین تکلیف عالمان و هادیان جوامع مسلمان را آشکار می کند. اکنون ایجاد وحدتی همراه با محبت و دلبستگی باید در صدر برنامه های ما باشد. مگر پیامبری که اینک میلاد خجسته او را جشن گرفته ایم، نفرمود: «خَيْرُ المُؤْمِنِينَ مَنْ كَانَ مَأْلَفَةً لِلْمُؤْمِنِينَ، وَ لاَ خَيْرَ فِيْمَنْ لاَ يُؤلَفُ وَ لاَ يَألَفُ»؛ بهترين مؤمنان كسى است كه مؤمنان به او الفت مى گيرند، و در كسى كه با ديگران الفت نگيرد و ديگران نيز با او الفت نيابند خيرى نيست. و مگر نفرمود: «ألا اُخبِرُكم بِأفضلَ مِن دَرَجَةِ الصِّيامِ والصَّلاةِ والصَّدَقةِ؟ إصلاحُ ذاتِ البَينِ؛ فإنّ فسادَ ذاتِ البَينِ هِي الحالِقةُ»؛ آيا شما را به چيزى با فضيلت تر از نماز و روزه و صدقه (زكات) ، آگاه نكنم؟ آن چيز، اصلاحِ ميان مردم است؛ زيرا اختلاف و خصومت ميان مردم، كُشنده و از بین برنده است.

پیامبر رحمت (ص) در جای دیگری مقصود خود را این گونه توضیح داده اند:« ألا إنَّ فِي التَّباغُضِ الحالِقَةَ، لا أعني حالِقَةَ الشَّعرِ ولكِن حالِقَةَ الدّينِ»؛ هان ! دشمنى با يكديگر، از بین بَرنده است. مقصودم از بین برنده مو نيست! از بین برنده دين است.

تاکید مکرر امامین انقلاب اسلامی بر وحدت و همبستگی همه ملت های مسلمان دقیقاً ناشی از این دستورهای صریح در کتاب و سنت است. پیام همیشگی جمهوری اسلامی ایران خطاب به برادران مسلمان خود در سرتاسر جهان، این بوده و هست که: بیایید دست در دست یکدیگر گذاریم و جای دوست و دشمن را اشتباه نگیریم. هرچه صلابت و نفوذناپذیری است در برابر دشمنان مشترک به نمایش بگذاریم و تا جان در بدن داریم برای اجتماع و الفت میان خود تلاش کنیم. در این صورت است که شاهد تحقق کامل این توصیف حق تعالی خواهیم بود که فرمود: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّـهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ»( سوره فتح، آیه 29).

آرزو می کنم امت اسلام در عمل به آنچه او می خواست، موفق تر از همیشه باشد.

دکتر محسن اسماعیلی