بیا با هم حرف بزنیم!
بیا با هم حرف بزنیم!
هر ماه خبر می‌رسد که پیمایش‌های میدانی ثابت کرده‌اند میانگینِ زمان حرف‌زدن روزانۀ خانواده‌ها باهم، به عددی حدود 15دقیقه رسیده است.
هر هفته خبر می‌رسد که هتّاکان بی‌چاک و دهنِ اینستاگرامی، سراغِ پیجی رفته‌اند و گلواژه‌باران کرده‌اند آنجا را و صاحب‌پیجِ محترم را.
از قوه قضائیه در شرایطی آمار 15میلیون پروندۀ مفتوح در محاکم قضایی به گوش می‌رسد که نیروی انتظامی از دومین عامل مرگ و میر غیرطبیعی ایرانیان بعد از تصادفات رانندگی خبر می‌دهد: “نزاع".
از ثبت احوال هم خبر می‌رسد که ساعتی حدودا 21طلاق در کشور ثبت می‌شود. یعنی در هر ساعت 21خانواده، پنداری دود می‌شود و می‌رود هوا و آدم‌ها از “ما"بودن، دوباره می‌شوند:"من".
■■■
همۀ اینها یعنی از “دیالوگ” رسیده‌ایم به “مونولوگ” و از “گفت‌وگو” رسیده‌ایم به: “همین که من می‌گویم” و “کاری ندارم تو چه می‌گویی” و “حق با من است".
اینکه همه چیز تقصیر فضای مجازی است و همه سرشان توی گوشی است و کاری به کار هم ندارند و… دیگر تکراری است و علت را در این کلیشۀ تکراری دیدن، چنگ‌زدن در باد.
■■■
متوسطِ 15دقیقه حرف‌زدنِ خانواده‌ها با هم، یعنی از حرف‌زدن با تو لذّت نمی‌برم. یعنی تو را نمی‌فهمم. یعنی فکر می‌کنم تو هم مرا نمی‌فهمی. یعنی هم‌صحبتی با تو را به رسمیت نمی‌شناسم. یعنی منطقِ خودم را اول و آخرِ درستی می‌دانم و یعنی دلیلی نمی‌بینم وقتی یکی می‌گویم، یکی هم بشنوم.
با این اوصاف، قواعدِ دیالوگ را نه می‌آموزیم و نه مهم می‌شماریم؛ قواعدی که ساده‌ترینِ آن، رعایت احترام برای نظر دیگری است؛ رعایتی که تضمینِ ادامۀ گفت‌وگوست و مانعی برای به بن‌بست رسیدنِ هم‌صحبتی.
حالا می‌شود به اندکی از ریشۀ رشدِ فحّاشی و هتّاکی در اینستاگرام دست یافت. وقتی تنهایی حرف بزنیم، نظرمان را با هر ادبیاتی می‌گوییم و گوش‌هایمان را می‌بندیم چون فردی در مقابل نیست که بگوید: “بی‌احترامی نکن… مٶدب باش… اگر شبیه تو فکر نمی‌کنم، اجازۀ بی‌حرمتی نداری… به نظر من هم احترام بگذار و…”
و حالا می‌شود به ریشۀ دیگری رسید. وقتی توانِ ارتباط برقرارکردن با کلام، به صفر برسد، نتیجه می‌شود: “نزاع، دومین عامل مرگ و میر غیرطبیعی ایرانیان بعد از تصادفات رانندگی.”
مگر می‌شود آدم‌ها بتوانند بر سر مشکلات‌شان، با هم حرف بزنند و کار به زد و خورد برسد و همدیگر را بکُشند؟! کتک‌کاری، نتیجۀ بی‌معناشدنِ حرف‌زدن آدم‌ها با هم است.
و حالا می‌شود ریشۀ دیگری را دید. وقتی زوج‌ها نتوانند با هم حرف بزنند، می‌شود دسته‌گلِ “ساعتی 21طلاق” که “همه” داریم با هم به آب می‌دهیم. می‌شود فروپاشی 21خانواده در هر ساعت. و یعنی در همین زمانی که شما محبت کرده‌اید و این یادداشت را از ابتدا تا اینجا خوانده‌اید، 4نفر طلاق گرفته‌اند و دو خانواده از “هست"، “نیست” شده‌اند.
■■■
بیایید باهم حرف بزنیم. وگرنه، کوچۀ بن‌بست، یک راهِ “خروج” بیشتر ندارد.
محمدرضا یزدان‌پرست *
* روزنامه‌نگار و مجری تلویزیون