مدیرالنفیسه

تاثیر اطلاعات نادرست بر ذهن

انواع اخبار جعلی

پژوهشگران از اواسط دهه ۱۹۷۰، تاثیر اطلاعات نادرست بر ‌ذهن انسان را مورد بررسی قرار داده‌اند. الیزابت لوفتوس یکی از بانفوذترین چهره‌ها در این زمینه است که نظریات زیادی در این حیطه ارائه کرده است.

انواع تاثیرات اطلاعات نادرست بر ذهن

طبق یکی از این نظریات، بعد از انتشار اخبار نادرست، اطلاعات پیشین ذهنی با اطلاعات گمراه‌کننده جدید ترکیب می‌شوند.

طبق نظریه دیگری، اطلاعات گمراه‌کننده، اطلاعات اصلی را بازنویسی می‌کنند.

برخی اندیشمندان نیز می‌گویند که چون اطلاعات گمراه‌کننده، جدیدترین اطلاعات هستند، راحت‌تر در ذهن بازیابی می‌شوند.

تداخل حافظه عطف به ماسبق

اثر اطلاعات نادرست، زمانی اتفاق می‌افتد که اطلاعات جدید و گمراه‌کننده ارائه‌شده، با توانایی حفظ اطلاعات رمزگذاری‌‌شده‌ی قبلی تداخل داشته باشد. در این مواقع افراد در مواجهه با اطلاعات جدیدی که دریافت می‌کنند؛ آنها را از نظر زمانی از آخر به اول می‌آورند.

نقش ویژگی‌های فردی در تاثیر اطلاعات نادرست بر ذهن

توجه به این نکته مهم است که همه به یک اندازه در معرض تأثیر اطلاعات نادرست نیستند. ویژگی‌های فردی می‌توانند حساسیت فرد را نسبت به یادآوری اطلاعات نادرست افزایش یا کاهش دهند.

برخی از ویژگی‌های اثرگذار بر تاثیر اطلاعات نادرست بر ذهن عبارتند از:

سن

ظرفیت حافظه کاری

ویژگی‌های شخصیتی

توانایی تجسم و تصویرسازی

سن

مطالعات متعددی بر تأثیر اطلاعات نادرست در گروه‌های سنی مختلف متمرکز شده‌اند. طبق این مطالعات، کودکان خردسال بیشتر از نوجوانان و جوانان در معرض تأثیر اطلاعات نادرست هستند.

برخی شواهد نشان می‌دهد که افراد مسن نسبت به افراد جوان‌تر، بیشتر مستعد تأثیر اطلاعات نادرست هستند. با این حال، بر خلاف این دیدگاه، مطالعات دیگر معتقدند که عامل تعیین‌کننده در مورد سن، حداقل در بزرگسالان، تا حد زیادی به ظرفیت شناختی بستگی دارد و زوال شناختی که معمولاً با سن همراه است، تاثیر اطلاعات نادرست را تقویت می‌کند.

برخی تحقیقات وجود دارد که نشان می‌دهد افراد مسن و افراد جوان به یک اندازه مستعد تأثیرات اطلاعات نادرست هستند.

ظرفیت حافظه کاری

افرادی که ظرفیت حافظه کاری بیشتری دارند بهتر می‌توانند تصویر منسجم‌تری از یک رویداد اصلی ایجاد کنند.

حافظه کاری یک سیستم شناختی با ظرفیت محدود است که وظیفه نگه‌داری موقت اطلاعات موجود را جهت پردازش برعهده دارد. حافظه کاری برای استدلال و هدایت تصمیم‌گیری و رفتار مهم است. این حافظه اغلب به صورت مترادف با حافظه کوتاه‌مدت در نظر گرفته می‌شود، اما برخی نظریه‌پردازان این دو نوع حافظه را از یکدیگر متمایز می‌دانند و معتقدند که حافظه کاری اجازه دستکاری اطلاعات ذخیره شده را می‌دهد؛ در حالی که حافظه کوتاه‌مدت تنها به ذخیره‌سازی کوتاه‌مدت اطلاعات اشاره می‌کند.

ویژگی‌های شخصیتی

طبق مطالعات انجام شده، تیپ‌های شخصیتی شهودی و درون‌گرا نسبت به تیپ برون‌گرا با احتمال بیشتری اطلاعات نادرست را می‌پذیرند. طبق نظر محققان علت موضوع این است که افراد درونگرا اغلب اعتماد کمتری به حافظه خود دارند و با احتمال بیشتری اطلاعات نادرست را می‌پذیرند. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که افراد زمانی که همکاری بیشتری داشته باشند، به پاداش‌ها وابسته باشند خود هدایت شوند و سطوح پایین‌تری از ترس از ارزیابی منفی داشته باشند، بیشتر مستعد اطلاعات نادرست هستند.

توانایی تصویرسازی

اثر اطلاعات نادرست در افراد با توانایی‌های تصویرسازی متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است. افرادی که توانایی‌ تصویرسازی بالاتری دارند، نسبت به افرادی که از توانایی‌ تصویرسازی پایین‌تری برخوردارند، بیشتر مستعد تأثیر اطلاعات نادرست هستند. روانشناسان استدلال کردند افرادی که از توانایی‌ تصویرسازی بالاتری برخوردارند، احتمالاً تصاویر واضحی را از اطلاعات گمراه‌کننده در هنگام رمزگذاری یا بازیابی ایجاد می‌کنند و این موضوع میزان حساسیت نسبت به اطلاعات نادرست را افزایش می‌دهند.