شبکه‌های اجتماعی آمیز‌ه‌ای فرصت و تهدید هستند
زندگی‌های مجازی
شبکه‌های اجتماعی آمیز‌ه‌ای فرصت و تهدید هستند. نادیده‌گرفتن تهدیدات این شبکه‌ها و تأکید مطلق بر فرصت‌ها و مزایای آنها باعث خواهد شد که نتوانیم جلوی گسترش پیامدهای منفی را بگیریم و در این صورت ارزش فرصت‌ها و مزایا نیز کم‌رنگ خواهد شد. اکنون در این مطلب می‌خواهیم به مهم‌ترین جنبه‌های منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی اشاره کنیم. این جنبه‌ها شامل موارد زیر هستند:
گروهي از روان‌شناسان و محققان دانشگاه ميشيگان امريکا در تحقيقي دريافته‌اند که احساس تنهايي، نارضايتي از زندگي و افسردگي که يک چرخه معيوب را تشکيل مي‌دهند، از پيامدهاي حضور فراوان در شبکه‌هاي اجتماعي است. به گفته‌ي اين روان‌شناسان، دليل به وجود آمدن اين چرخه اين است که افراد به دليل احساس تنهايي به شبکه‌هاي اجتماعي پناه مي‌برند. در اين شبکه‌ها با افرادي مواجه مي‌شوند که به ظاهر به نظر نمي‌رسد که حس آنها را داشته باشند يا وضعيت اقتصادي يا اجتماعي بسيار بهتري نسبت به آنها دارند، بنابراين احساس تنهايي‌شان بيشتر و به دليل وضعيت درماندگي که برايشان ايجاد مي‌شود به افسردگي مبتلا مي‌شوند.
بحران هويت
دکتر بارونس گرينفيلد، استاد دانشگاه آکسفورد، با اشاره به اينکه شبکه‌هاي اجتماعي نسلي را با آرزوي گرفتن بازخورد دائمي در زندگي پرورش مي‌دهد، استفاده‌ي زياد از اين شبکه‌ها را باعث بحران هويت کاربران مي‌داند. چرا که آنها از اين شبکه‌ها مي‌آموزند بي‌صبرانه در انتظار توجه بي‌درنگ سايرين به خود باشند.
حسادت و اختلافات زناشويي
بسياري از افراد از طريق شبکه‌هاي اجتماعي نامزد يا همسرشان را زير‌نظر مي‌گيرند. در يک تحقيق مشخص شده است که سي و پنج درصد از کاربران فيس‌بوک معتقد هستند که فيس‌بوک باعث ايجاد احساس حسادت به‌طور مستقيم در روابط عاشقانه‌ي آنها شده است.
تحقيقات جديدي که توسط دانشکده حقوق مارتي مونيال آمريکا صورت گرفته است نشان مي‌دهد که در برخي از ايالت‌هاي اين کشور، 80 درصد درخواست‌هاي طلاق در اين کشور به استناد موارد غيراخلاقي که در شبکه‌هاي اجتماعي مطرح مي‌شود بوده است.
عذاب وجدان و تجربه‌ي طردشدن
نتايج يک تحقيق نشان مي‌دهد 63 درصد اعضاي شبکه‌هاي اجتماعي پاسخ به درخواست افزودن ديگران را در ليست دوستان‌شان را به تأخير مي‌اندازند، از هر ده نفر سه نفر با رد‌کردن اين درخواست دچار عذاب‌وجدان مي‌شوند، و 12 درصد اصلاً دوست ندارند چنين درخواستي دريافت کنند. نتايج يک تحقيق ديگر نيز نشان مي‌دهد افرادي که درخواست دوستي‌شان در فيس‌بوک رد مي‌شود، همان‌قدر ناراحت و آزرده مي‌شوند که رد شدن در زندگي واقعي آنها را ناراحت مي‌کند.
افت سطح آموزش و توانايي براي تحقيق
اين روزها بسياري از دانشجويان و دانش‌آموزان در سراسر جهان به اطلاعاتي که به وفور در شبکه‌هاي اجتماعي وجود دارد، تکيه و استناد مي‌کنند. بر اساس يافته‌هاي روان‌شناسان تربيتي و کارشناسان حوزه آموزش اين اتکا و استناد، سطح يادگيري و توانايي و انگيزه براي تحقيق را کاهش مي‌دهد.
افت تحصيلي
دانش‌آموزان و دانشجوياني که درگير شبکه‌هاي اجتماعي مي‌شوند تمرکزشان بر درس کاهش مي‌يابد و افت تحصيلي گريبان‌گيرشان خواهد شد. طبق نتايج يک تحقيق که در سال 2012 توسط گروهي از روان‌شناسان به سرپرستي دکتر گراهام جونز در انگلستان انجام شده است، دانشجوياني که در روز بيش از دو ساعت در شبکه‌هاي اجتماعي وقت خود را سپري مي‌کنند در مقايسه با دانشجويان ديگر که اين کار را انجام نمي‌دهند، در سطح معناداري افت تحصيلي بيشتري را نشان مي‌دهند.
براســاس نتايج يک تحقيق، معلمان دبيرستان‌هاي انگليس اظهار داشته‌اند که به علت استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي بيش از سه‌چهارم توجه دانش‌آموزان آنها نسبت به گذشته کاهش يافته است.
کاهـش ارتباطات واقعي
زمان زيادي که برخي افراد در شبکه‌هاي اجتماعي مجازي مي‌گذرانند، باعث مي‌شود زمان کمي براي ارتباط آنها با ديگران در دنياي واقعي باقي بماند. اين مسئله موجب کاهش مهارت‌هاي ارتباطي آنها مي‌شود. بر اساس نتايج تحقيقات مختلف، اين افراد قادر نيستند به درستي و به طور مؤثر با ديگران ارتباط برقرار کنند. مهارت‌هاي ارتباطي موثر و مناسب براي موفقيت در دنياي واقعي کليدي است.
کاهش تسلط بر مهارت‌هاي کلامي و خواندن و نوشتن
کاربران شـــبکه‌هاي اجتماعي اغلب از کلمات عاميانه و جملات کوتاه شده که مناسب اين شبکه‌ها است، استفاده مي‌کنند. آنها بعد از مدتي به ادبيات خاص ارتباطات اينترنتي و ويژگي‌هاي زباني مخصوص به دنياي مجازي متکي مي‌شوند. به همين دليل تسلط آنها بر مهارت‌هاي کلامي و خواندن و نوشتن کاهش مي‌يابد.
اتلاف زمــان
کاربران شـــبکه‌هاي اجتماعي گاهي اوقات گذر زمان را فراموش مي‌کنند. زمان آنها به راحتي تلف مي‌شود و اين موضوع سبب مي‌شود که آنها براي پرداختن به حوزه‌هاي شغلي يا تحصيلي‌شان وقت کافي نداشته باشند.
به خطرافتادن سلامت جسمي
به گفته‌ي گراهام جونز، روان‌شناس انگليسي، اغلب کاربران شبکه‌هاي اجتماعي وعده‌هاي غذايي کافي و خواب مناسبي ندارند. آنها به ميزان زيادي قهوه يا چاي براي بيدار‌ماندن مصرف مي‌کنند و اين بر سلامتي‌شان تاثير منفي مي‌گذارد.
خشم و خشونت
طبق نتايـج تحقيقات روان‌شناســان گفت‌وگــوي خشمگينانه در شبکه‌هاي اجتماعي با مانع کمتري نسبت به دنياي واقعي مواجه است و بنابراين افراد به راحتي خشم‌شان را بروز مي‌دهند.
براساس نظريات آلبرت بندورا و مارتين سليگمن چنين فضاي آزادي براي بروز خشم موجب تسهيل رفتارهاي پرخاشگرانه در دنياي واقعي مي‌شود. در طرح اينفوگرافي ارائه شده در اين صفحه به تفصيل به اين موضوع اشاره شده است.
زندگی‌های مجازی
وبلاگ > ملک محمد، مهدی - شبکه‌های اجتماعی آمیز‌ه‌ای فرصت و تهدید هستند. نادیده‌گرفتن تهدیدات این شبکه‌ها و تأکید مطلق بر فرصت‌ها و مزایای آنها باعث خواهد شد که نتوانیم جلوی گسترش پیامدهای منفی را بگیریم و در این صورت ارزش فرصت‌ها و مزایا نیز کم‌رنگ خواهد شد. اکنون در این مطلب می‌خواهیم به مهم‌ترین جنبه‌های منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی اشاره کنیم. این جنبه‌ها شامل موارد زیر هستند:
گروهي از روان‌شناسان و محققان دانشگاه ميشيگان امريکا در تحقيقي دريافته‌اند که احساس تنهايي، نارضايتي از زندگي و افسردگي که يک چرخه معيوب را تشکيل مي‌دهند، از پيامدهاي حضور فراوان در شبکه‌هاي اجتماعي است. به گفته‌ي اين روان‌شناسان، دليل به وجود آمدن اين چرخه اين است که افراد به دليل احساس تنهايي به شبکه‌هاي اجتماعي پناه مي‌برند. در اين شبکه‌ها با افرادي مواجه مي‌شوند که به ظاهر به نظر نمي‌رسد که حس آنها را داشته باشند يا وضعيت اقتصادي يا اجتماعي بسيار بهتري نسبت به آنها دارند، بنابراين احساس تنهايي‌شان بيشتر و به دليل وضعيت درماندگي که برايشان ايجاد مي‌شود به افسردگي مبتلا مي‌شوند.
بحران هويت
دکتر بارونس گرينفيلد، استاد دانشگاه آکسفورد، با اشاره به اينکه شبکه‌هاي اجتماعي نسلي را با آرزوي گرفتن بازخورد دائمي در زندگي پرورش مي‌دهد، استفاده‌ي زياد از اين شبکه‌ها را باعث بحران هويت کاربران مي‌داند. چرا که آنها از اين شبکه‌ها مي‌آموزند بي‌صبرانه در انتظار توجه بي‌درنگ سايرين به خود باشند.
حسادت و اختلافات زناشويي
بسياري از افراد از طريق شبکه‌هاي اجتماعي نامزد يا همسرشان را زير‌نظر مي‌گيرند. در يک تحقيق مشخص شده است که سي و پنج درصد از کاربران فيس‌بوک معتقد هستند که فيس‌بوک باعث ايجاد احساس حسادت به‌طور مستقيم در روابط عاشقانه‌ي آنها شده است.
تحقيقات جديدي که توسط دانشکده حقوق مارتي مونيال آمريکا صورت گرفته است نشان مي‌دهد که در برخي از ايالت‌هاي اين کشور، 80 درصد درخواست‌هاي طلاق در اين کشور به استناد موارد غيراخلاقي که در شبکه‌هاي اجتماعي مطرح مي‌شود بوده است.
عذاب وجدان و تجربه‌ي طردشدن
نتايج يک تحقيق نشان مي‌دهد 63 درصد اعضاي شبکه‌هاي اجتماعي پاسخ به درخواست افزودن ديگران را در ليست دوستان‌شان را به تأخير مي‌اندازند، از هر ده نفر سه نفر با رد‌کردن اين درخواست دچار عذاب‌وجدان مي‌شوند، و 12 درصد اصلاً دوست ندارند چنين درخواستي دريافت کنند. نتايج يک تحقيق ديگر نيز نشان مي‌دهد افرادي که درخواست دوستي‌شان در فيس‌بوک رد مي‌شود، همان‌قدر ناراحت و آزرده مي‌شوند که رد شدن در زندگي واقعي آنها را ناراحت مي‌کند.
افت سطح آموزش و توانايي براي تحقيق
اين روزها بسياري از دانشجويان و دانش‌آموزان در سراسر جهان به اطلاعاتي که به وفور در شبکه‌هاي اجتماعي وجود دارد، تکيه و استناد مي‌کنند. بر اساس يافته‌هاي روان‌شناسان تربيتي و کارشناسان حوزه آموزش اين اتکا و استناد، سطح يادگيري و توانايي و انگيزه براي تحقيق را کاهش مي‌دهد.
افت تحصيلي
دانش‌آموزان و دانشجوياني که درگير شبکه‌هاي اجتماعي مي‌شوند تمرکزشان بر درس کاهش مي‌يابد و افت تحصيلي گريبان‌گيرشان خواهد شد. طبق نتايج يک تحقيق که در سال 2012 توسط گروهي از روان‌شناسان به سرپرستي دکتر گراهام جونز در انگلستان انجام شده است، دانشجوياني که در روز بيش از دو ساعت در شبکه‌هاي اجتماعي وقت خود را سپري مي‌کنند در مقايسه با دانشجويان ديگر که اين کار را انجام نمي‌دهند، در سطح معناداري افت تحصيلي بيشتري را نشان مي‌دهند.
براســاس نتايج يک تحقيق، معلمان دبيرستان‌هاي انگليس اظهار داشته‌اند که به علت استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي بيش از سه‌چهارم توجه دانش‌آموزان آنها نسبت به گذشته کاهش يافته است.
کاهـش ارتباطات واقعي
زمان زيادي که برخي افراد در شبکه‌هاي اجتماعي مجازي مي‌گذرانند، باعث مي‌شود زمان کمي براي ارتباط آنها با ديگران در دنياي واقعي باقي بماند. اين مسئله موجب کاهش مهارت‌هاي ارتباطي آنها مي‌شود. بر اساس نتايج تحقيقات مختلف، اين افراد قادر نيستند به درستي و به طور مؤثر با ديگران ارتباط برقرار کنند. مهارت‌هاي ارتباطي موثر و مناسب براي موفقيت در دنياي واقعي کليدي است.
کاهش تسلط بر مهارت‌هاي کلامي و خواندن و نوشتن
کاربران شـــبکه‌هاي اجتماعي اغلب از کلمات عاميانه و جملات کوتاه شده که مناسب اين شبکه‌ها است، استفاده مي‌کنند. آنها بعد از مدتي به ادبيات خاص ارتباطات اينترنتي و ويژگي‌هاي زباني مخصوص به دنياي مجازي متکي مي‌شوند. به همين دليل تسلط آنها بر مهارت‌هاي کلامي و خواندن و نوشتن کاهش مي‌يابد.
اتلاف زمــان
کاربران شـــبکه‌هاي اجتماعي گاهي اوقات گذر زمان را فراموش مي‌کنند. زمان آنها به راحتي تلف مي‌شود و اين موضوع سبب مي‌شود که آنها براي پرداختن به حوزه‌هاي شغلي يا تحصيلي‌شان وقت کافي نداشته باشند.
به خطرافتادن سلامت جسمي
به گفته‌ي گراهام جونز، روان‌شناس انگليسي، اغلب کاربران شبکه‌هاي اجتماعي وعده‌هاي غذايي کافي و خواب مناسبي ندارند. آنها به ميزان زيادي قهوه يا چاي براي بيدار‌ماندن مصرف مي‌کنند و اين بر سلامتي‌شان تاثير منفي مي‌گذارد.
خشم و خشونت
طبق نتايـج تحقيقات روان‌شناســان گفت‌وگــوي خشمگينانه در شبکه‌هاي اجتماعي با مانع کمتري نسبت به دنياي واقعي مواجه است و بنابراين افراد به راحتي خشم‌شان را بروز مي‌دهند.
براساس نظريات آلبرت بندورا و مارتين سليگمن چنين فضاي آزادي براي بروز خشم موجب تسهيل رفتارهاي پرخاشگرانه در دنياي واقعي مي‌شود. در طرح اينفوگرافي ارائه شده در اين صفحه به تفصيل به اين موضوع اشاره شده است.
ملک محمد، مهدی
