محرم و کرونا؛ با دوقطبی‌های ویرانگر و خطرناک چه کنیم؟
در آستانه ماه محرم و همزمان با تشدید شیوع ویروس و گسترش خطرآفرین ابتلا به کرونا، دوباره بحث برپایی یا تعطیلی مجالس حسینی بالا گرفته است.
از سویی در ضرورت اقامه عزای سیدالشهدا و احیای شعائر مذهبی و مناسک آیینی تردید و شک نیست و همه ما مکتب عاشورا را روح معارف دین و اساس فرهنگ خود می دانیم. از سوی دیگر خطر انتقال ویروس از طریق حضور جمعیت در مجالس و ازدحام محافلی که همیشه رونق دارد، همه را نگران ساخته است.
کسانی که بر اقامه مجالس -حتی در وضعیت نگران کننده فعلی- اصرار دارند می گویند هر هزینه ای لازم باشد باید برای حفظ این مجالس پرداخت و باید کوشید که این پرچم بر زمین نیافتد و با دلخوری و آزردگی می پرسند که چرا راههای سفر به شمال و ترکیه و ارمنستان باز است، ولی تا پای مجالس مذهبی به میان می آید، عده ای از محدودیت های کرونایی حرف می زنند؟
در مقابل عده ای پاسخ می دهند که رفتار فردی کسانی که به شمال سفر می کنند را نمی توان با موضوعی عمومی که صبغه دینی و عنوان مذهبی دارد مقایسه کرد، زیرا اولا آسیب مجالس دینی به همه حاضران و دیگران خواهد رسید و ثانیا اینجا هر اتفاقی بیافتد به پای دین و مذهب و مسایل اعتقادی نوشته می شود.
در این میان چیزی که خطرناکتر از اصل موضوع به نظر می رسد، دوگانه سازی موافق و مخالف بر اساس گرایشهای اعتقادی است و ترویج این گزاره که اگر کسی موافق بود معتقد بوده و اگر مخالفت کرد اعتقاد ندارد یا در باطنش مشکلی هست!
ایجاد این فضای دوقطبی نه برای سلامت جامعه و ثبات اجتماعی، بلکه برای همان شعایر مذهبی و مجالس حسینی نیز خطرناک است!
باورهای مذهبی و گرایش قلبی به سیدالشهدا و محبت آن حضرت و مشارکت در محافل حسینی، قرنهاست که در میان مردم ریشه دارد و حتی کسانی که اعتقاد و التزام دینی هم ندارند، در ماه محرم خود را در حال و هوایی متفاوت می بینند. آنچه در طول قرنها دین را حفظ کرده همین دلبستگی های قلبی و عاطفی است، نه مباحث علمی و استدلال های کلامی و کتابهای نظری داخل کتابخانه ها و حوزه ها و محافل درسی.
اگر امروز شعله های سوزنده این دوقطبی ویرانگر و خطرناک، به آب تدبیر و تعقل خاموش نشود، خدا می داند که چه بر سر خرمن باور و دلبستگی مردم خواهد آورد و چگونه سرمایه ای را که قرنها گرد آمده، یکباره خواهد سوزاند.
کسانی که بر ضرورت مراعات ضوابط بهداشتی و محدودیت برپایی مجالس اصرار دارند، نه تنها مخالف اصل موضوع نیستند، بلکه بعضا با مبنای شرعی و دینی و از خاستگاه دلبستگی شدید به این مساله و برای حفظ ضوابط دینی سخن می گویند.
به راحتی می توان مجالس حسینی را برگزار کرد و ضوابط بهداشتی را هم رعایت نمود، چنان که سال گذشته هیأت های مذهبی تجربه هایی موفق و نمونه هایی قابل افتخار در این زمینه داشتند.
الگوهایی مانند المپیک ژاپن که همه برنامه ها را بدون حضور تماشاگران با موفقیت اجرا کرد و ظرفیت های گسترده و رو به توسعه فضای مجازی هم می تواند در این زمینه بسیار راهگشا باشد.
فضای عمومی شهر و محیط اجتماعی نیز با تبلیغات محیطی و پرچم های عزا و لباس عزای مردم همچنان حسینی و عاشورایی خواهد بود و تجربه نشان داده است که حتی پیروان ادیان دیگر و اقلیت های دینی و مذهبی نیز در این ایام همراه و همدل با هموطنان خود سوگوار سالار شهیدان هستند.
محمدرضا زائری
