مدیرالنفیسه

از ملانصرالدین پرسیدند: خورشید بهتره یا ماه؟

گفت ماه…چون‌ “خورشید روز درمیاد” که هوا روشنه‌ و بودنش سودی نداره اما “ماه شب درمیاد” و شب‌ رو روشن می‌کنه….

این حکایت زندگیه!

لطف بیش‌از اندازه “هیچ‌وقت دیده نمیشه"…

یک بیمار مبتلا به سرطان در فرایند روان درمانى می گفت “سرطان، اختلالات روانى را درمان می کند"!

گویى ابتلا به یک بیماری سخت مثل سرطان باعث می شود جزئیات رفتار سایرین و به طور کلی “جزئیات زندگی"، اهمیت خود را از دست بدهد؛ چون افراد، خود را در تقابل و رویارو با مرگ می بینند، پس عمیقا درک می کنند که فرصت کم است.
آنها به جای درگیر کردن خود با جزئیات رفتار سایرین و اتفاقات روزمره و متعاقبا دچار اختلالات روانی شدن، کلیت و معناى کلى زندگى را می بینند؛ چون فکر می کنند فرصتى برای پرداختن به جزئیات ندارند.

گویى درک گذرا و کوتاه بودن زندگی باعث میشود بیماران دریابند که حیف است زمان کوتاهی که دارند را صرف جزئیات بی ارزش کنند…
چقدر از اضطراب ها و افسردگی ها و استرس های ما ناشى از پرداختن به جزئیات رفتار اطرافیانمان است؟!

تنها تفاوت بیمار مبتلا به سرطان و فرد سالم در این است که شخص بیمار، واقعیت گذرا و کوتاه بودن زندگی را عمیقا باور کرده چون در بدنش دلیلی برا تایید آن وجود دارد، اما فرد سالم این حقیقت را عمیقا باور ندارد؛ حتی اگر به زبان آن را تایید کند.
پس فرد سالم چنان با جزئیات خود را درگیر می کند که انگار هزاران هزار سال دیگر برای پرداختن به مسائل مهمتر فرصت دارد!

? روان‌درمانی
? اروین یالوم

 تاریخ به روایت صداوسیما یا منوتو؟

- به بابام گفتم فازتون چی بود انقلاب کردید؟

◀️ 19سال دارد. با اطمینان حرف می زند. محکم. بی تردید. مثل کسی که ذره ای شک ندارد که ممکن است اشتباه کند.

◀️ داشت انقلاب را نقد می‌کرد. اینکه شب گذشته مستندی از ماهواره دیده که در آن مردم قبل از انقلاب شاد و غزل‌خوان بوده اند. آزادی‌های اجتماعی وجود داشته، خیابان‌ها پر زرق و برق و چهره‌های مردم بشاش و گرم.

◀️ بعد از توی گوشی چند کلیپ نشانم داد از فقر و فلاکت. از اعتصاب راننده‌های کامیون تا گورخواب و کانال خواب و … سندی برای اثبات حرف‌هایش که پدرها و مادرهای ما اشتباه کردند. «جَو برشون داشت»!

◀️ حالا یاد گرفته ام که چطور با جوان‌ترها حرف بزنم که یک دفعه بلند نشوند و نروند. ایمان دارند که حرف‌شان بی‌تردید درست است. نقد برنمی‌تابند. آدم در 20 سالگی فکر می‌کند همه چیز می‌داند و جواب همه سوال‌ها را بلد است.

◀️ کمی حرف می‌زنیم. می‌پذیرد. نمی‌پذیرد. سرش را تکان می‌دهد. فکر می‌کند و می‌رود. قرار می‌گذاریم باز هم حرف بزنیم.

در اتاق را که می‌بندد به این فکر می‌کنم که نسل جدید روایت منوتو را از انقلاب و پیشانقلاب بیشتر باور می‌کند تا آنچه در همه این سالها از تلویزیون خودمان دیده است.

یک تونل_زمان و چند مستند و مزه پرانی های سالومه را قبول کرده اما این همه حرف و حدیث و سریال فاخر و نیمه فاخر و طنز و کمدی و جُنگ و روایت و … را نه!

◀️ در همه این سالها تلاش شده تا روایت های تازه‌ای از چرایی انقلاب 57 برای نسل جوان ارائه شود. کارتون ساخته‌اند، نشست چالشی برگزار کرده‌اند…اما انگار سودی ندارد. هر روز بر تعداد جوانترهایی که روایت «من و تو» را باور کرده‌اند افزوده می‌شود.

◀️ شاید یکی از دلایل این عدم باور یا مقاومت این است که همیشه چهره‌های ثابت و تکراری در رسانه‌ها حاضر می‌شوند و روایتی یک سویه ارائه می کنند. انگار فقط همین چند نفر به تنهایی نظام شاهنشاهی را سرنگون کرده‌اند. آن هم نه با گلوله که فقط با موعظه و مقاومت زیر شکنجه.

◀️ آنها رژیم‌پهلوی را یک سره سیاه توصیف می کنند. اینکه فساد دولتی و غارت اموال مردم و رشوه خواری و فامیل بازی بیداد می‌کرد، فشارهای امنیتی خواب و خوراک را بر روشنفکران و روحانیون حرام کرده‌بود، ساواک زبانی جز شکنجه و ترور نداشت، گوشی برای شنیدن صدای فریاد نبود و شاه یک عروسک در دست آمریکا بود. یک بله قربان گوی بی خاصیت و بزدل.

◀️ از سخنرانی ناظم و مدیر در سر صف مدرسه تا روزنامه و تلویزیون و تریبون های رسمی و … تکرار و تکرار. بی هیچ اشاره ای به اقدامات احیاناً موثر و کاربردی آن نظام.

هر کاری کردند هدف دزدی و غارت مردم بود. اگر راه_آهن کشیدند می‌خواستند راه را برای چپاول هموار کنند، اگر دانشگاه ساختند می‌خواستند جوان‌ها را اغفال کنند، اگر به هنر توجه کردند هدف‌شان به ابتذال کشاندن خانواده‌ها بود، اگر ورزشگاه ساختند برنامه‌شان این بود که ذهن جوان‌ها را از مسائل اساسی دور کنند…

◀️ در آن سو منوتو دوران پیش از انقلاب را از دریچه دیگری نشان می‌دهد. ایران را در چند خیابان تهران یا یکی دو شهر دیگر خلاصه می‌کنند.

مردم سرخوش‌اند و بی‌غصه، خیابان پر از قاب‌های نوستالژیک است، شاه و ملکه در لباس های فاخر با تاج و لباس های جواهر نشان در کاخ‌های مملو از لوسترها و چراغ‌های درخشان قدم می‌زنند، وزرا تعظیم می‌کنند، کارخانه ها کار می‌کنند و همه چیز آباد است…

◀️ دوربین اما به حاشیه شهرها نمی‌رود. از بی‌برقی روستاییان، از فقدان بهداشت . از سرکوب ها و سانسورها نیست، از عزل و نصب‌های فرمایشی، از مجلسی که بسیاری از نمایندگان آن با رشوه انتخاب شده اند…

◀️ تاریخی که #منوتو روایت می‌کند، تصویری مهربانانه از شاه و ملکه است. بخشنده، بی‌نقص، مسلط به زبان انگلیسی ،دلسوز مردم و آزادی خواه.

◀️ این دو روایت هیچکدام حقیقت انقلاب 57 و شرایط پیش از آن را به ما نمی‌گویند. حقیقت باید چیزی میان این دو باشد. نه آنقدر سفید که ماهواره‌ها می‌گویند و نه این همه سیاه که صداوسیما و برخی انقلابیون ادعا می‌کنند.

◀️ اما چطور می‌شود برای نسل جدید که اختلاس و ناکارآمدی و بی‌عرضگی و ریاکاری را به چشم می‌بینند توضیح داد که در روزگار گذشته هم کمابیش همینطور بوده. در طول قرون و اعصار از این چپاول‌ها بوده و تازگی ندارد. صریح می‌گویند:

- وقتی همیشه اینطور بوده پس پدر من فازش چی بود انقلاب کرد؟! که چی درست بشه؟!

پاسخ دادن به این پرسش های معصومانه اما گزنده با کلیشه‌های خسته‌کننده ممکن نیست.

روزنوشت های احسان محمدی, 

چقدر در روز از خدا تشکر میکنی؟ یا همه ش در حال نق نق کردنی که خدایا چرا این رو به من ندادی، خدایا چرا اینطوری شد، خدایا چرا این کار رو واسم نکردی؟
اصلا شده یک روز، فقط یک روز رو به آسمون نگاه کنی و بگی خدایا ازت ممنونم بخاطر این زندگی که به من دادی؟
یا نه دنیا رو همه ش از این دید نگاه می کنی که خدا چه اشتباه بزرگی کرده که من رو وارد زندگی کرده! اصلا من که از خودم اراده ندارم!
کیفیت زندگی شما و داشتن خوشبختی فقط در نگاه شما نسبت به جهان به دست می یاد.
یه جورش اینه که از صبح تا شب نق بزنی، هی بگی : چرا این اینجوریه، چرا اون اینجوریه، چرا مملکت فلانش اینجوریه
نوعی دیگر هم هست که می شه شاکر باشی، به جای فکر کردن به چیزهای منفی ، به داشته هات نگاه کنی و سعی کنی اگر از شرایط ناراضی ای تغییرش بدی جای غر زدن.

کار زیاد سختی نیست

عمری با این نگاه زندگی کردی و نتیجه اش رو هم همین حالا داری می بینی! یه چند روزی هم با این دید به زندگی نگاه کن!

هوشنگ ابتهاج تعریف میکرد:
در مراسم کفن و دفن شخصی شرکت کردم…
دیدم قبل از اینکه بذارنش تو قبر، چیزی حدود یک وجب سرگین و فضولات تر گوسفند، توی کف قبر ریختند.

از یک نفر که اینکار رو داشت انجام میداد، سوال کردم که این چه رسمی ست که شما دارید؟!
گفت: توی رساله نوشته که این کار برای فرد مسلمان مستحبه و ما مدت هاست برا مرده هامون اینکار رو انجام میدیم!

چون برام تعجب آور بود، سریع گشتم یه رساله پیدا کردم و رفتم سراغ طرف و بهش گفتم: کجاش نوشته؟!
طرف هم میره تو بخش آیین کفن و دفن میت، آورد که بفرما!

دیدم نوشته کف قبر مسلمان، مستحب است یک وجب پهن تر باشد!

❣️باید دست از رسوم اشتباه برداریم شاید ریشه در بدفهمی ما داشته باشد…

? نقل از دکتر شفیعی کدکنی