مدیرالنفیسه

جلوگیری از حالت عادت زدگی در عبادات

اسلام برای جلوگیری از حالت عادت زدگی، در تمام عبادات، نیت را گنجانده است. توضیح اینکه: اسلام هیچ عبادتی را بدون نیّت نمی‌پذیرد، و نیّت از نظر اسلام دارای دو رکن است:

یکی اینکه عمل باید از روی توجه باشد نه از روی عادت، آنچنان عادتی که انسان بدون اینکه خودش توجه داشته باشد کأنّه بدنش دارد عمل را انجام می‌دهد، مثل خیلی کارهایی که انسان بدون توجه انجام می‌دهد مانند راه رفتن. انسان وقتی دارد راه می‌رود توجه ندارد که دارد راه می‌رود، از روی بی‌توجهی است.

-پس اولین رکن نیّت این است که انسان‌- باید قلبش را متمرکز کند به طوری که عمل از روی توجه باشد نه بی‌توجهی. اینکه می‌گویند استدامه نیّت هم شرط است برای همین است. توجهی هم که -در ابتدای نماز- داری کافی نیست؛ یعنی اگر انسان در وسط نماز آنچنان از کار خود غفلت کند که باید متوجهش کرد، نمازش باطل است.

علمای روان شناسی می‌گویند:
یک کار همین قدر که برای انسان عادت شد، دو خاصیت متضاد در آن به وجود می‌آید. هرچه که بر عادت بودنش افزوده شود و تمرین انسان زیادتر گردد، کارْ سهلتر و ساده‌تر انجام می‌شود. یک ماشین نویس که به ماشین نویسی عادت می‌کند، هرچه بیشتر عادت می‌کند، کار سریعتر و سهلتر برایش صورت می‌گیرد. ولی هرچه بیشتر عادت می‌کند، از توجهش کاسته می‌شود، یعنی از اینکه این عمل او یک عمل ارادی و از روی توجه باشد کاسته می‌شود و به یک عمل غیرارادی نزدیکتر می‌گردد. خاصیت عادت این است.

اینکه در اسلام به مسئله نیّت تا این اندازه توجه شده، برای جلوگیری از این است که عبادتها آنچنان عادت نشود که به واسطه عادت، به یک کار طبیعی و غیر ارادی و غیر فکری و غیر هدفی و کارِ بدون توجه- که هدف درک نشود و فقط به پیکر عمل توجه گردد- تبدیل شود.

آیا می خواهید دوستانی که مومن واقعی هستند را بشناسید؟

عنِ الصَّادِقِ ـ عَلَیهِ السَّلامُ ـ قالَ إمْتَحِنُوا شِیعَتَنا عِنْدَ ثَلاثٍ: عِنْدَ مَواقِیتِ الصَّلاه کَیفَ مُحافِظَتُهُمْ عَلَیها، وَ عِنْدَ أسْرارِهِمْ کَیفَ حِفْظِهِمْ لَها، عِنْدَ عَدُوِّنا، وَ إلی أمْوالِهِمْ کَیفَ مُواساتِهِمْ لِإخْوانِهِمْ فِیها.

امام صادق علیه السلام می فرماید:
شیعیان و پیروان ما را در سه مسئله امتحان کنید:

اهمّیت به اوقات نماز که آیا وقت نماز را حفظ می کنند یا خیر

حفظ اسرار یعنی در حفظ اسرار و مسائل محرمانه کوشا هستند یا خیر،

و از حیث توانمندی های مالی یعنی آیا در مال خود برای برادران دینی سهمی قائلند و دست آن ها را می گیرند یا خیر.

? منبع خصال صدوق، ج 1 ص 103

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم
کسی که نماز صبح نخواند قرآن از او بیزار است.

? منبع: اسرار الصلوة ص34

راه رسیدن به آرامش در خانواده چیست؟

یکی از عوامل رسیدن به آرامش اینه که انسان مدام مشغول “اصلاح عیوب خودش” باشه.

آدم باید نگاهِ خودش رو تغییر بده تا بتونه آرامش بیشتری داشته باشه.

وجود مقدس امیرالمومنین علی (ع) فرمود:

یا ایها الناس طوبی لِمَن شَغَله عیْبه عن عیوبِ النّاس و بَکی علی خَطیئته.

ای مردم! سعادتمند کسی است که پرداختن به عیوب خودش

او را از پرداختن به عیوب مردم بازداشته است

و برای خطاهای خودش میگرید…

حضرت چقدر زیبا و صریح میفرماید که انسان همیشه باید دنبال این باشه که عیوب خودش رو اصلاح کنه….

شما خانم یا آقای بزرگوار! لطفا صبح تا شب دنبال عیوب همسرت نباش!

اگه خودتو اصلاح کنی بیشتر نتیجه میگیری….

دو برادر مادر پیر و بیماری داشتند .
با خود قرار گذاشتند که یکی خدمت خدا کند و دیگری در خدمت مادر باشد یکی به صومعه رفت و به عبادت مشغول شد و دیگری در خانه ماند و به پرستاری مادر مشغول شد .
چندی نگذشت برادر صومعه نشین مشهور عام و خاص شد و به خود غره شد که خدمت من ارزشمند تر از خدمت برادرم است ، چرا که او در اختیار مخلوق است و من در خدمت خالق .
همان شب پروردگار را در خواب دید که وی را خطاب کرد : به حرمت برادرت تو را بخشیدم
برادر صومعه نشین اشک در چشمانش آمد و گفت : یا رب ، من در خدمت تو بودم و او در خدمت مادر ، چگونه است مرا به حرمت او می بخشی ، آیا آنچه کرده ام مایه رضای تو نیست .َ ندا رسید : آنچه تو می کنی من از آن بی نیازم ولی مادرت از آنچه او می کند بی نیاز نیست

واگذاری مسئولیت به کودک از یک سالگی شروع می شود. به بچه ها باید مسئولیت داد و تاییدشون کرد. درحالیکه ما بیشترین ناتوانی را در همین دوران به کودک می دهیم. تازه اگر پدر ومادر درس خوانی باشن خیلی مهربون و خوب باشن، مثلا وقتی بچه میخواد به چیزی دست بزنه هی میگن؛ “دست نزن تو نمیتونی؛ نکن تو کوچیکی، نکن حالا زوده، نکن جیز میشی، اوخ میشی!”

دائم به کودک پیام ناتوانی میدیم، بعد در 15 سالگی وقتی میگیم پاشو فلان کار رو بکن، فرزند میگه نمیتونم. بعد مادر ناراحت میشه و میگه چی میگی؟ یعنی چی نمیتونم. بچه میگه خودت همش میگفتی نمیتونی. کی به من 1 تا 3 سالگی گفت نمیتونی. تو 1 تا 3 سالگی اعتماد به نفس من رو از بین بردی ناتوان بار اومدم الان نمیتونم. حالا میگیم ازدواج کن دیگه نمیشه بگه نمیتونم. میگه نمیخوام. مسئولیت بهش ندادیم و کمکش نکردیم مسئولیتشو انجام بده. حالا یک دفعه می‌خواهیم بذاریمش در مقابل مسئولیت بزرگ مثل همسری و بعد مسئولیت بزرگ تر مثل والدینی خب مسلما نمیتونه. پیام ناتوانی تو ضمیر ناخودآگاهش حک شده.

ضمیر نا خود آگاه کودک مثل موم می مونه موم نرم، هر مهری روش بزنی حک میشه و این تا آخر عمرش باهاش میمونه، نه این که اصلا نمیشه اصلاحش کرد، ولی خیلی سخته.