مدیرالنفیسه

توهم رؤیت هلال چیست؟

 گاه‌شماری قمری که به تقویم قمری هم معروف است، بر اساس حرکت ظاهری ماه در آسمان زمین تدوین شده است. تقویم قمری از دیرباز به‌عنوان گاه‌شماری محلی مورداستفاده قرار می‌گرفت، زیرا وضعیت نخستین هلال قابل‌مشاهده به موقعیت جغرافیایی ناظر روی زمین بستگی دارد و هیچ دو نقطه‌ای را نمی‌توان روی زمین پیدا کرد که همیشه وضعیت یکسانی ازنظر رؤیت‌پذیری هلال داشته باشند.

آغاز ماه قمری هم ملاک ساده‌ای دارد: اگر نخستین هلال باریک ماه پس از غروب آفتاب دیده شود، فردا اولین روز از ماه قمری جدید است. البته در سال‌های اخیر، برخی کشورهای اسلامی معیارهایی متفاوت از رؤیت هلال با چسم غیرمسلح را برای آغاز ماه قمری تعریف کرده‌اند و به همین دلیل، اختلاف‌هایی به‌جز موقعیت جغرافیایی نیز در آغاز ماه‌های قمری تأثیر می‌گذارد.

در دین اسلام نیز برخی اعمال و احکام بر اساس تقویم قمری بنا شده است؛ اما تعریف تقویم قمری در شرع با تعریف نجومی آن تفاوت دارد و این «تقویم قمری شرعی» نیز همانند اوقات شرعی، بر اساس ملاک‌هایی تنظیم می‌شود که مراجع تقلید تعیین می‌کنند. در کشور ما مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران مسؤولیت استخراج تقویم هجری قمری و اوقات شرعی را بر عهده دارد و این کار را بر اساس نظرات فقهی رهبر انقلاب، انجام می‌دهد.

اشتباه در استهلال

قرن‌ها است که در برخی ماه‌های قمری خاص مانند شعبان و رمضان، عموم مردم در آخرین غروب روز ۲۸ام یا ۲۹ام ماه قمری به استهلال می‌پردازند. آن‌ها پس از غروب آفتاب، افق غربی را به امید یافتن هلال باریک ماه نو جست‌وجو می‌کنند. بعضی وقت‌ها هلال ماه آن‌قدرها باریک نیست و به‌سادگی دیده می‌شود؛ اما در مورد هلال‌های جوان و بحرانی که حدود ۱۶ ساعت یا کمتر از عمرشان می‌گذرد، (عمر هلال به زمانی گفته می‌شود که از مقارنه ماه و خورشید می‌گذرد.

مقارنه زمانی است که فاصله مرکز ماه و مرکز خورشید از یکدیگر به حداقل یا صفر می‌رسد) اوضاع به این سادگی نیست. برخی از این هلال‌ها به‌قدری نازکند که با چشم غیرمسلح قابل‌تشخیص نیستند و فقط به کمک ابزار اپتیکی (دوربین دوچشمی یا تلسکوپ) می‌توان آن‌ها را دید. در چنین شرایطی، اشتباه‌هایی در استهلال اتفاق می‌افتد که هرازگاهی به اعلام اشتباه آغاز ماه قمری در برخی کشورهای اسلامی منجر می‌شود.

تجربه رصدگران نشان داده است که خیلی از مردم ممکن است ابرهای نازک، رد هواپیما یا پدیده طبیعی دیگری را با هلال ماه اشتباه بگیرند. بعضی وقت‌ها مژه‌ای جلوی چشم فرد قرار می‌گیرد و او به‌اشتباه، آن را به هلال تعبیر می‌کند. کارشناسان خبره‌ای که در ستاد استهلال دفتر رهبری مستقر هستند، گزارش‌های فراوانی از این نوع دریافت کرده‌اند که اشتباه بودن آن‌ها با پرس‌وجو در مورد وضعیت هلال، اوضاع جوی و مقایسه با تجربیات نجومی آشکار شده است.

 توهم رؤیت

اما نوع دیگری از اشتباه وجود دارد که منجمان به آن «توهم رؤیت» می‌گویند و این، زمانی رخ می‌دهد که ماه در آسمان نیست ولی فرد تصور می‌کند که هلال ماه را می‌بیند. در یکی از معروف‌ترین آزمایش‌ها، یکی از رکوردداران رؤیت هلال چند نفر از افراد مدعی را در شب نیمه ماه قمری، به استهلال برد؛ آن‌ها ادعا کردند هلال را در افق غربی می‌بینند؛ بعد که به سمت مخالف برگشتند و طلوع ماه بدر را در افق شرقی دیدند، متوجه شدند که دچار «توهم رؤیت» شده‌اند.

توهم رؤیت، خطایی است که به ویژگی‌های ذهن انسان برمی‌گردد، بدین‌شکل که ذهن بعضی‌وقت‌ها که انتظار دیدن چیزی را داریم، تصویری از آن را مجسم می‌کند. این خطای شناختی فقط منحصر به استهلال نیست و می‌تواند برای همه، حتی رصدگران باتجربه هم پیش بیاید.

رصدگران وقتی تصور می‌کنند هلال را می‌بینند، چند کار انجام می‌دهند تا از واقعی بودن آن مطمئن شوند؛ مثلاً چند بار چشمان خود را باز و بسته می‌کنند، اگر هلال ناپدید شد، به‌احتمال‌زیاد توهم بوده است. در روشی دیگر، موقعیت هلال را در آسمان با عارضه‌ای روی افق نشان می‌کنند و دوباره جایی را که هلال در آن دیده شده بود، هدف می‌گیرند. اگر هلال دوباره دیده شد، به‌احتمال‌زیاد واقعی است؛ یا از دیگر همراهان خود می‌خواهند که تصویر را ببینند و مطمئن شوند که هلال، واقعی است.

تجربه نشان داده که توهم رؤیت تقریباً برای ۱۵ درصد از افرادی که به استهلال اقدام می‌کنند، پیش می‌آید؛ به همین دلیل است که کارشناسان ستاد استهلال که رصدگران باتجربه نیز در جمعشان حضور دارند، پرسش‌های سخت‌گیرانه فراوانی را از گزارش‌دهندگان مطرح می‌کنند تا هر نوع اشتباه احتمالی در رؤیت هلال را آشکار کنند.

نکته‌ای در مورد ماه‌های ۲۹ یا ۳۰ روزه

منجمان قرن‌ها است که طول دقیق ماه قمری را ۲۹٫۵۳ شبانه‌روز اندازه گرفته‌اند و آن را دوره هلالی ماه نامیده‌اند. طبق تعریف، دوره هلالی عبارت است از فاصله زمانی بین دو هلال یکسان ماه (مثلاً ماه نو، ماه تربیع یا ماه کامل)؛ اما دوره هلالی، عدد صحیحی نیست و نمی‌توان از آن برای تقویم‌های سالانه و فعالیت‌های روزمره استفاده کرد؛ به همین جهت ماه‌های قمری یا ۲۹ روزه خواهند بود یا ۳۰ روزه.

ازآنجایی‌که میانگین طول ماه‌های قمری اندکی بیش از ۲۹٫۵ روز طول می‌کشد، پس تعداد ماه‌های ۳۰ روزه هم کمی بیشتر از ماه‌های ۲۹ روزه است. محاسبات نشان می‌دهد که حداکثر ۴ ماه متوالی می‌توانند ۳۰ روزه یا حداکثر ۳ ماه متوالی می‌توانند ۲۹ روزه باشند. بدیهی است که هیچ ماه قمری ازنظر نجومی، تفاوت خاصی با ماه دیگر ندارد.

ذوالفقار دانشی

                         
 
ما از امام مجتبی علیه السلام، فقط حرم نداشتن اش را دیده ایم اما حریم نگهداشتن اش را ندیده ایم. دقیقا به همین خاطر است که گاه راه را اشتباه می رویم. ناراحتیم که چرا قبر حضرت حرم و گنبد و گلدسته ندارد اما نسبت به حفظ حریم ها که منطق و منش امام بود اهتمام نداریم. خیلی راحت در رفتار به سبک همان کسانی میل پیدا می کنیم که حریم شکنی هاشان، قبر امام را بی حرم کرده است. ما اگر واقعا می خواهیم قبر امام حرم داشته باشد، باید حریم اخلاقی و حرمت درس های رفتاری امام مجتبی را نگهداریم. 

ما خوانده و شنیده ایم بارها ماجرای مرد شامی را  که تحت تأثیر تبلیغات معاویه قرارگرفته، به مدینه آمد و  به امام حسن(ع) جسارت و توهین می کند. امام به جای واکنش نسبت به این توهین ها به این شخص می فرمایند: «اگر غریب هستی و جایی را نداری، مهمان ما شو، اگر گرسنه هستی، سر سُفر ما بنشین، اگر مشکل مالی داری، به تو کمک مالی کنیم.» پس از این نوع برخورد امام، فرد توهین کننده شرمنده می شود و به امام حسن(ع) می گوید: شما را به نوع دیگری برای ما معرفی کرده بودند. او سپس این بخش از آیه 124 سوره شریفه انعام را می خواند که؛”  اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ۗ اللَّهُ أَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسَالَتَهُ ۗ؛ خدا بهتر می‌داند که در کجا رسالت خود را مقرر دارد.” او با همان برخورد اصلاح می شود و می رود. ما اما هزار بار می شنویم و همان دم از یاد برده ایم و باز به همان مسیری پا گذاشته ایم که دیروز بودیم.

 در باره غیر هماندیش همانی را می گوئیم که پیش از این می گفتیم. همان رفتاری را روا می داریم که نارواست. به تریبون ها و گفته ها و نوشته هامان دقت کنیم، میان ما و امام مجتبی(ع) جز تباین چه نسبتی در میان است؟ دریغا که هرچه در ادعا مصر تریم در عمل دورتریم. فقط وقتی نگاه ها به پیراهن آلوده خودی ها می افتد یاد اخلاق می افتیم و حواهان “برخورد مومنانه” می شویم اما اگر دیگری یک از صد آنچه ما می کنیم را انجام دهد او را نه تنها فاسق و فاسد که مفسد فی الارض هم می شماریم. حکم مفسد فی الارض را هم دار برپا کردن می شماریم. 

بگذریم، بیش از آنکه بر حرم نداشتن قبر امام بایدگریست، باید برای حریم نداشتن آموزه های امام در رفتار خودمان نگران باشیم. امام با حرم یا بی حرم محترم است و چراغ روشن راه است تا قیامت. هیچ کس نمی تواند آن را خاموش کند اما ما به نام پیروان امام گاه حرمت شکنی هایی می کنیم نسبت به دیگران  که کم از تخریب حرم نیست. مگر نخوانده ایم کلامِ رسول اعظم الهی را خطاب به کعبه که فرمودند: “مرحبا بك من بيت ما اعظمك و أعظم حرمتك و اللّه انّ المؤمن أعظم حرمه منك عند اللّه عزّ و جلّ؛ آفرين بر تو، خانه‏اى كه چقدر بزرگى و احترام تو چقدر زياد است سوگند به خدا، احترام مؤمن نزد خدا از تو بيشتر است.” اما برخی از ما قلم داران و تریبون داران چه راحت حرمت می شکنیم. به روی خودمان نمی آوریم که امام از دشمن هم حرمت نگه می داشت، حرمت شکنی سیره معاویه و امویان است که به بنی عباس و همه طاغوت های اعصار ارث می رسد.

 باز هم بگذریم. میلاد امام مجتبی باید آغازی باشد بر اصلاح رفتار مان تا با حریم بانی از اخلاق خود نیز در حریم لطف امام وارد شویم. ان شاالله.

غلامرضا بنی اسدی، گروه سیاسی الف

🎙 توصيه های آيت الله كشميرى(رحمت الله علیه) برای ماه مبارک رمضان

◻️ کمیت‌گرا نباشید.
کمیت_گرا نباشید؛ کیفیت_جو باشید.
دنبال ختم آیات و ادعیه نباشید بلكه در پی هضم آنها باشید.
غذای اندک را خوب بجوید تا جزء جانتان شود. بزرگ ترین مشکل ما قشری‌نگری به دین و شریعت است. با خود فکر کنید آنقدر در سال های قبل با ولعِ زیادخوانی اعمال انجام دادید، به کجا رسیدید؟!

⏮ آغاز ماه رمضان حتماً نیت کنید فقط براى الله روزه بگیرید؛ فقط الله! آداب روزه‌داری را تا آنجا که نشاط دارید، انجام دهید.

🔸 تفکر
حتماً دقایقی از ساعات رازآمیز روزه‌داری خود را به برترین_عبادت اختصاص دهید و آن هم چیزی نیست جز تفکر. با خود و خدای خود خلوت ‌کنید؛ خصوصاً به نوع رابطه حضرت حق با خودتان بیندیشد؛ امید است ابوابی از معرفت به رویتان باز شود.

◻️ یکی از مهم‌ترین حالات بندگی خصوصاً در ماه رمضان، حالتی است که توصیه‌ مؤکد نبی مکرم است و آن، #سجده_طولانی است.

⏮ فقط خدا و اولیاء الهی می‌دانند هنگام سجده‌_عبودیت چه بارانی از ابر رحمت و چه برکاتی از عالم ربوبیت بر سر شما می‌بارد. حتماً در روز یک سجده‌_طولانی داشته باشید.

🔸 حتی‌المقدور در خانه خود افطار کنید؛ حتی در مساجد افطار نکنید.
بگذارید برکت_افطار و دعای_مستجاب_لحظه‌_افطار به خانواده و خانه‌ شما تعلق گیرد.
در ضمن، هنگام افطار، دِلال کنید!
دِلال يعنى ناز_کردن
هنگام افطار برای خدا ناز کنید! چون براش روزه ‌گرفتید وحضرتش خوان کرم گسترده؛ لقمه‌ اول را نزدیک دهان ببرید؛ اما نخورید! دعا کنید؛ یعنی به خدا عرض کنید: اگر حاجتم را بدی، افطار می‌کنم!
این حالت، معجزه می‌كند!

◻️ رمز ماندگاری در ضیافت الهی رمضان، کیمیای حُسن_خلق است.
با فرزندان، خویشان و دوستان خود با اکسیر حسن خلق و مهربانی برخورد ‌کنید. لحظه‌ عصبانیت و خشم شما همان لحظه اخراج شما از این مهمانی_الهی است!

🔸 کشتی رؤیایی رمضان سوار بر امواج دریای اشک به ساحل نجات می رسد! از خدای سبحان در این ماه خصوصاً اسحار سحرآمیز آن اشک و گریه درخواست کنید.

◻️ از ابتدای ماه رمضان باید هدف‌گذاری شما لیلة_القدر باشد که جان رمضان است.
در این خصوص، سخن زیاد است لکن «مصلحت نیست که از پرده برون افتد راز». فقط سعی کنیم شب قدر در ما واقع شود؛ نه در ماه!

🔸 این ماه، ماه ربیع_القرآن ماست.
در این بهار قرآنی هر روز یک آیه را انتخاب کنید و تا افطار به طور متناوب تلاوت و در پیرامون آن تدبر نمایید. امید است دم دمای افطار آن آیه برای شما پرده از رخسار بردارد!

◻️ در سراسر ماه رمضان توجه شما به روزه‌دار_حقیقی و انسان_کامل یعنی امام عصر نباید منقطع شود.

 سخنان سید حسن نصر الله ، افرادی که با سطحی نگری انتظار ادبیات تند و احساسی داشتند را ارضا نکرد. آنها ای بسا انتظار داشتند نصرالله خطاب به نتانیاهو بگوید اگر تا 24 ساعت آینده حمله به غزه را متوقف نکنی، به تل آویو حمله زمینی می کنیم و خاک آنجا را به توبره می کشیم یا دستور ورود گسترده نیروهای حزب الله به شمال سرزمین های اشغالی را صادر کند و ساعتی بعد اولین گردان پیاده نظام با حمایت موشک ها و پهپادهای حزب الله وارد شهرک های شمالی شود

.

چنین سناریویی، هر چند حماسی بود و حتی می توانست در ابتدای امر منجر به پیروزی هایی برای حزب الله شود ولی واقعیت های میدان ممکن است آینده را طوری دیگر رقم بزند. مثلاً فرض کنید اگر اولتیماتوم 24 ساعته اعلام می شد و قبل از پایان ضرب الاجل، اسرائیل دست به حمله گسترده پیشدستانه می زد؛ آیا این به نفع حزب الله و غزه می شد؟

نصرالله در عین حال به صراحت گفت که در روزهای آینده، دامنه درگیری با اسرائیل را گسترش خواهد داد و حزب الله تنها به تقابلات مرزی اکتفا نخواهد کرد. این سخن او از این بابت هوشمندانه است که اولاً یک عملیات روانی با مخاطب نظامیان اسرائیلی و ساکنان سرزمین های اشغالی است و آنها را بیمناک گسترش درگیری ها می کند و ثانیاً نوع و دامنه درگیری های جدید را مخفی نگاه می دارد که این هم از اصول نظامی گری است. دشمن را هم باید ترساند و هم باید در بی اطلاعی نگه داشت. این نکته ای است که خبرنگار بی بی سی در بیروت هم متوجه آن شد و در اولین گزارش خود بعد از سخنرانی نصرالله صراحتاً گفت که او همه را روی هوا نگه داشت.

نکته دیگر سخنان نصرالله ، تاکید بر تقابل نظامی مقاومت اسلامی عراق با آمریکاست. او به آمریکا این پیام واضح را داد که بخشی از هزینه های جنگ غزه متوجه نظامیان آمریکایی است که در منطقه حضور دارند. نصرالله  همچنین از جبهه جدیدی در جنوب اسرائیل خبر داد و گفت که یمنی ها نیز در کنار جبهه مقاومت، بندر ایلات و سایر نقاط اسرائیل را مورد هدف قرار می دهند.

در واقع او از گسترش درگیری ها در سه جبهه عراق ، لبنان و یمن خبر داد ولی به جز یمن که مشخص است به دلیل بُعد مسافت با موشک و پهپاد حمله می کند، درباره نحوه تقابل دو جبهه دیگر با آمریکا و اسرائیل توضیح خاصی نداد و کوشید از سیاست ارعاب و ابهام استفاده کند. یکی از نقاط اصلی استفاده  از این سیاست آنجا بود که گفت اقدامات اسرائیل ممکن است حزب الله را به معادله ” غیر نظامی در برابر غیر نظامی “ سوق دهد. بدین معنا که اگر شهروندان غیر نظامی غزه همچنان در معرض حملات نظامی باشند، حزب الله نیز این حق را برای خود قائل می شود که برای ایجاد بازدارندگی، دامنه حملات خود را از اهداف صرفا نظامی به مقاصد غیر نظامی نیز توسعه دهد.

نصرالله نشان داد که سیاست حزب الله، گسترش حساب شده و هدفمند دامنه نزاع بر مبنای تحولات پیش روست نه بر اساس احساسات حماسی افرادی که انتظار رجز خوانی از او داشتند. از این رو فارغ از ابعاد نظامی موضوع، نصرالله نشان داد که هنوز یک سیاستمدار هوشمند است و مخاطب، به ویژه مخاطب اسرائیلی و زوایای روان او را خوب می شناسد.

گذشته از همه این ها، باید این را هم در نظر گرفت که طرف حزب الله، یکی از ارتش های مجهر دنیاست که مستظهر است به حمایت بی چون و چرای آمریکا و باید همجون شطرنج بازی ماهر، با احتیاط و همه جانبه نگری کامل بازی را پیش برد نه با هیاهو و شعار دادن و بلوف زدن. واقعیت این است که نه می شد قاطعانه تر از این سخن گفت و نه حساب شده تر از این. ضمن این که نصرالله نمی خواست در زمره رهبران ساکت جهان اسلام قرار بگیرد که فقط تماشاچی نسل کشی هستند. او هم سخن گفت و هم، همان طور که در سخنانش اشاره کرد، از فردای طوفان الاقصی، با گرم کردن مرزهای شمالی اسراییل، یک سوم نیروی زمینی، نصف نیروی دریایی و یک چهارم توان نیروی هوایی اسرائیل را معطوف این منطقه کرده است تا عملیات علیه غزه کُندتر و کم توان تر از برنامه پیش برود. توجه به این نکته مهم است که اسرائیل نیاز دارد در زمانی کوتاه به پیروزی مورد نظر خود در غزه برسد و زمان به نفعش نیست.

و نهایتاً نباید انتطار داشت نصرالله و حزب الله تحت امر او بار تمام بی عملی دنیای اسلام و جهان عرب را به دوش بکشند هر چند که حزب الله در عمل و نه در سخن، ثابت کرده است که هر گاه نیاز به جنگ همه جانبه باشد، از ورود به میدان نبرد، ابایی ندارد و کسی چه می داند، شاید تحولات روزها و هفته های آتی، به چنین انفجاری بینجامد و درگیری حزب الله و اسرائیل این بار نه در مزارع شبعای لبنان که در شهرک های شمالی اسرائیل رخ دهد و معادلات را به کلی تغییر دهد.

به میمنت زادروز پیامبر اسلام

احمد در کلام مولانا

 با اینکه نام احمد تنها یک‌بار در قرآن آمده است (سوره صف، آیه 6) اما در مثنوی معنوی بیش از هفتاد بار به کار رفته است. 

دکتر علی محمدی نویسنده کتاب "تفسیر مثنوی با مثنوی” پژوهش و نکات ارزنده‌ای را در این باره در کتاب مزبور نگاشته است که در تنظیم این یادداشت از آن بهره جسته‌ام.
مولانا می‌گوید نام مصطفی در انجیل آمده بود و حتی به کوچک‌ترین نشانه‌های او (شکل، غزوه‌ها، روزه گرفتن‌ها، خوراک، پوشاک و…) نیز اشاره و همه در انجیل ذکر شده بود.

 طایفه‌ای از نصارا وقتی به نام او می‌رسیدند، به آن نام بوسه می‌دادند و خود را زنهارخواه آن نام می‌دانستند، به همین سبب نسل‌شان تداوم پیدا کرد و نور احمد یار و ناصر آنها گردید.

 اما گروه دیگری که نام احمد را خوار می‌دانستند؛ دین، اعمال و رفتار و احکام‌شان تباه گردید و گرفتار حیله‌ دیگران شدند. 

  مولانا می‌گوید نام احمد قدرت معجزه‌گر دارد، وقتی نامش چنین کند، نورش و حضورش چه می‌کند.

 نام احمد چون حصاری شد حصین
 تا چه باشد ذات آن روح‌الامین

 دست را اندر احد و احمد بزن
 ای برادر واره از بوجهل تن

 نام محمد صلی الله علیه وآله وسلم جاودانی خواهد ماند در حالی که نام شاهان بر روی درهم‌ها فرسوده خواهد شد و به غبار تاریخ سپرده خواهد گشت.

 نام احمد نام جمله انبیاست
 چون‌که صد آمد، نود هم پیش ماست

 شاید از همین جهت است که صلوات بر پیامبر کیمیایی را می‌ماند که مس وجود انسان را تبدیل به زر می‌کند و به تعبیری  قدم در وادی رسول‌الله نهادن و دعوت او را درک کردن همان و جذب راه او و مرید و حامی او شدن همان!

 به گفته مولانا عباس بن عبدالمطلب (عموی پیامبر) برای دشمنی و ستیز با دین احمد آمد اما وقتی دعوت او را درک کرد تا قیامت حامی دین او شد و فرزندان او نیز حامیان دین اسلام  گشتند.

 بسیارند کسانی که با هدف دیگری وارد کاری شده‌اند، اما در میان راه، درِ حقیقت به سوی آنها گشاده شده است.مثل کسی که برای گردش به بیابان می‌رود، ناگاه جمال باغبان او را گرفتار می‌سازد.

  یا چون حضرت موسی که برای آوردن آتش به کوه طور رفت؛ اما با انتساب پیامبری باز گشت یا  عیسی که از دشمنان گریخت و به آسمان را پیدا کرد.

 آدم به دام گندم افتاد و از بهشت بیرون شد، اما سبب بسیاری از خیرها و برکات شد.  کودک به امید پرنده و کشمش و فندق دبستان رفت، اما به صفت دانشمندی شرافت یافت.

 آمده عباس حرب از بهر کین
 بهر قمع احمد و استیز دین

 گشته دین را تا قیامت پشت ور
 ور خلافت او و فرزندان او

 فرمود: انی ابیت یطعمنی ربی و سیقینی: من شب را به صبح می‌رسانم در حالی که خدا به من طعام می‌دهد و آب می‌نوشاند. در حقیقت از این سخن پیامبر چنین به دست می‌آید که امت احمد(ص) از طعام معنوی تا قیامت برخوردارند. چنان که خود پیامبر از طعام معنوی تغذیه می‌شد. 

مولانا می‌گوید نجات انسان‌ها از بت‌های ظاهری کاری شگرف بود، اما شگرفت‌تر از آن رهایی انسان از بت نفس است که تنها همت پیامبر و اولیا الهی توان رهایندن انسان از این بت بزرگ را دارند.

 گر بگویی شکر این‌رستن بگوی
 کز بت باطن همت برهاند اوی

 مر سرت را چون رهانید از بتان
 هم بدان قوت تو دل را وارهان

کافران احمد را هم چون خویش “بشر” دیدند؛ اما معجزه انشقاق قمر را از او ندیدند. 

عقل احمد از کسی پنهان نشد
روح وحیَش مُدرِک هرجان نشد

یعنی شاید برخی می‌توانستند عقل و دانش و آگاهی پیامبر را بسنجند؛ اما روح وحی او را هیچ‌کس نفهمید.

 به تعبیر مولانا وقتی خورشید حشر عیان می‌شود و رستاخیز فرا می‌رسد، جمادات نیز جنبش پیدا می‌کنند.

 نشانه حرکت آن‌ها این است که ما در این دنیا شنیده‌ایم؛ این‌که ماه اشاره پیامبر را درک کرد و سنگ ریزه به حکم ایشان به حرکت و حتی به زبان درآمده است.

 ماه با احمد اشارت بین شود
 نار ابراهیم را نسرین شود

 سنگ بر احمد سلامی می‌کند
 کوه یحیی را پیامی می‌کند

 ما سمیعیم و بصیریم و خوشیم
 با شما نامحرمان ما خامشیم

 درود و سلام بیکران الهی به پیامبر راستی و درستی که فضل و حلم و اخلاق او جذبه‌ای است که انسان‌های بزرگ و کوچک را به سوی خود می‌کشاند.

پیامبری که صداقت او نه تنها بر ماه تاثیر گذاشت که خورشید درخشان را (در حادثه ردالشمس) تحت تاثیر قرار داد.

عصر ایران؛ سید مهدی حسینی دورود